Yeni başlayanlar için Çin

29.09.2015
Seyran ONAY
  • Seyran ONAY
  • İş Yatırım Uluslararası Piyasalar – SGMK ve FX Uzm
11 Ağustos günü Çin’den gelen hamle ile güne başlamamızla piyasada kur savaşlarında yeni bir round mu geliyor tartışmaları alevlendi.

Çin para birimi Yuan tarihindeki en büyük değer kaybını gerçekleştirerek Amerikan Doları karşısında 1,9% değer kaybetti; bunun Yuan’ı istikrarlı olarak zayıflatmaya yönelik bir hamle olmadığı açıklamaları Merkez Bankası’ndan gelse de hükümetin genişleme yanlısı tavrını pekiştirdi. Açıklamaya rağmen USDCNY paritesinde yukarı hareketin kalıcılığını gördük; ilk hamleden iki hafta sonrasında ise Çin’in faiz ve bankaların rezerv yeterlilik oranını düşürmesi ise yolunda ne kadar kararlı olduğunu ispat etti.

Haberin Devamı

Konunun önemini anlamak için global olarak tepkilere bakalım… Çin hamlelerinin ve beklentileri karşılayamayan verilerin ardından gazete sayfalarına yeni bir ‘Kara Pazartesi’ olarak geçen 24 Ağustos günü kapanış gelişmekte olan ülke para birimlerinde ve S&P 500 endeksinde 4%’e yakın ekside olurken küresel talebin yavaşlayacağı beklentileri gün içerisinde LME bakır ve petrole (WTI) sırasıyla 3,30% 6,50% değer kaybettirdi. Shanghai endeksinin 8,49% ekside kapanmasını da atlamayalım. Volatilite indikatörü VIX bir önceki gün 28,03 sevisinden kapanış yapmasının ardından 40,74 seviyesinden kapanış yaptı; bu da risk algısında 45% artış demek.

Peki, Çin neden bunu yaptı ve sonrasında neler olabilir? Öncesindeki işleyişe bakalım… Çin ticaret fazlası vermesine rağmen devamlı olarak ABD’nin eleştirilerine maruz kalan bir şekilde yaklaşık 10 yıl boyunca sabit kur politikası uygulamasının ardından 2005 yılında kontrollü harekete izin verdi; Haziran 2014’den itibaren de Çin FX rezervlerinde sürdürülemez olduğu düşünülen düşüş trendi görmekteyiz. Son hamleden önceki durumda Çin Merkez Bankası PBOC günlük bir seviye belirliyor ve USDCNY kurunun bu seviye etrafında 2%’lik hareketine imkan sağlıyordu. Bu nedenle CNY kuru Çin’in ekonomik denklemlerinden uyumsuz bir şekilde çalıştı ve Hong Kong merkezli offshore kur olan CNH’den de ayrıştı. 11 Ağustos günü ne değişti? Merkez Bankası CNY için bir orta nokta belirliyor ve bir sonraki gün hareket o nokta etrafında oluyordu. 11 Ağustos tarihinde ise ‘önceki günün piyasa kapanışına bağlı olarak’ belirleyeceğini söyledi.

Haberin Devamı

FX rezervlerinin yanı sıra Çin hareketinin dayanak aldığı bir başka konu ise IMF’nin SDR (özel çekme hakları) konusu… IMF uluslararası likidite talebine bağlı olarak SDR basar ve mevcut durumda SDR sepetine ağırlıklarına göre sırasıyla USD, EUR ve eşit ağırlıkta GBP ve JPY dahildir. IMF’nin bu sepete 2016 yılında Renminbi eklemesi de beklentiler dahilinde. Çin Swift işlemlerinde hali hazırda USD, EUR ve GBP’nin ardından dördüncü sırada ve uluslar arası ticaretin bu kadar içinde olması global bir para birimi olma ihtiyacını da beraberinde getiriyor.

Üzerinde ‘piyasa koşullarına paralel kur baskısını’ sıkça hisseden Çin bu hamle ile dünyaya global bir para biriminin de sinyalini vermiş oldu, Merkez Bankası hareketi para birimini devalüe etmenin yanı sıra kontrollü bir geçisin ilk adımları olarak görülebilir. Türkiye’nin bu geçişi tek bir gecede 2001 yılında zorunlu olarak yaptığını görmüştük, artık krizlerle birlikte (hemen yakınımızda 20 Ağustos tarihinde Kazakistan Tengesi örneği) ‘peg’leri korumak uzun vadede mümkün de değil. Hele ki ihracat yarışlarının yaşandığı bu dönemde güçlü para birimi azalan ihracat ve daha fazla ithalat tehdidi demek. Çin örneğinde Temmuz ayı ihracat verisinin bir önceki seneye göre 8,3% gerilediğini zaten görmüştük.

Bundan Sonra Ne Olur?

FED’in elinde faiz arttırmamak için yeni bir neden var, gelişmekte olan piyasaları desteklemek. Piyasalar Çin darbesi almışken gelişmekte olan ülke paralarını Amerikan Doları’na geri çekmez görüşü hakim olsa da FED’in domestik datalara odaklanarak faiz kararı vereceğini ve zaten gazı alınmış bir piyasa olduğu için faiz kararını ters-köşe yaparak Eylül’e alabileceği görüşü de var.

Haberin Devamı

Özellikle Asya piyasalarında Yuan’ın dar bir bantta dalgalanıyor olması istikrar sağlıyordu; bunun bozulacağı sinyallerini piyasa net olarak aldı. Bu da FX hedge işlemlerine olan talebi arttıracak. Çin Yuan bazında bakıldığında GDP’sinin 16%’sı; mal ve servis ihracatının ise 67%’si oranında dış borca sahip.

Çin gelişmiş ülkelerle ihracat; gelişmekte olan ülkelerle ham madde alımı bakımından direkt bağlantılı… Dolayısıyla Avustralya, Yeni Zelanda, Brezilya, Kore, Tayvan gibi ülkelerin de Çin’deki bu yeni duruma kendilerini ve para birimlerini adapte ettiğini göreceğiz, Merkez Bankası müdahalesi olmadan da zaten görüyoruz…

Daha zayıf para birimine sahip olan Çin’den gelen emtia talebinin zayıflaması ile emtia fiyatlarında düşüşün sürmesi beklenebilir. Bu da bizi yeniden gelişmiş ülkelerin faiz arttırımı süreçlerinin gecikebileceğine götürüyor. Bakır ve petrol fiyatlarında hali hazırda son 6 yılın dip seviyeleri test ediliyor.

  • BIST
  • DOLAR
  • EURO
  • ALTIN
9.142 Değişim: 0,69% Hacim : 88.668 Mio.TL Son veri saati : 17:54
Düşük 9.056 29.03.2024 Yüksek 9.154
Açılış: 9.125
32,3827 Değişim: 0,20%
Düşük 32,2128 29.03.2024 Yüksek 32,5453
Açılış: 32,3174
35,0487 Değişim: -0,05%
Düşük 34,8774 29.03.2024 Yüksek 35,3786
Açılış: 35,0651
2.325,98 Değişim: 0,24%
Düşük 2.314,41 29.03.2024 Yüksek 2.337,29
Açılış: 2.320,42
  • PİYASALAR
  • ENDEKSLER
Sembol Son %
bigpara

Copyright © 2024 Tüm hakları saklıdır.
Hürriyet Gazetecilik Matbaacılık A.Ş.

YASAL UYARI:
Piyasa verileri Foreks Bilgi İletişim Hizmetleri A.Ş. tarafından sağlanmaktadır. Üye girişi yapılan Canlı Borsa sayfaları haricinde Hisse senedi verileri 15 dk gecikmelidir. Tahvil-Bono-Repo özet verileri her durumda 15 dk gecikmelidir.

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bununla beraber gerek site üzerindeki, gerekse site için kullanılan kaynaklardaki hata ve eksikliklerden ve sitedeki bilgilerin kullanılması sonucunda yatırımcıların uğrayabilecekleri doğrudan ve/veya dolaylı zararlardan, kar yoksunluğundan, manevi zararlardan ve üçüncü kişilerin uğrayabileceği zararlardan dolayı Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

BIST isim ve logosu "Koruma Marka Belgesi" altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez.

BIST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BIST'e ait olup, tekrar yayınlanamaz.