İnanılmaz ama gerçek enflasyon

Profesör Steve Hanke ve Nicholas Krus’un makalesi bu yüzyılda ülkelerin inanılmaz enflasyon oranlarını ortaya koyuyuor

Türkiye geçmişinde yüksek enflasyon yaşamış bir ülke olsa da John Hopkins uygulamalı ekonomi Profesörü Steve Hanke ve Nicholas Krus’un 2012 yılında yazdığı makale tarihte ülkelerin inanılmaz enflasyon oranlarıyla boğuştuğunu ortaya koyuyor.

Fercan Yalınkılıç
bigpara.hurriyet.com.tr

Hiperenflasyon yani fiyatların aşırı hızla artışı, tarihte sanıldığından sık yaşandı.<ımg style="HEIGHT: 109px; WIDTH: 219px" hspace="10" vspace="5" src="http://i.bigpara.com/i/55big/zimbabwe.jpg" width="878" align="right" height="454"> Hiperenflasyonun başlınca sebebi hükümetlerin aşırı para basmasından yaşandı. Bir noktadan sonra fiyatlardaki artış, hükümetlerin daha çok para basmasına yol açtı ve bu bir kısır döngü halini alarak fiyatlardaki artış inanılmaz seviyelere ulaştı.

İşte son yüzyılda hiperenflasyon boğuşan 10 ülkedeki inanılmaz fiyat artışları

10 - PERU     TIKLAYIN...



10- Peru
Temmuz 1990 – Ağustos 1990

<ımg src="http://i.bigpara.com/i/55big/peru.jpg">

Fiyatlar 13,1 günde 2 katlıyordu. En yüksek aylık enflasyon oranı yüzde 397 idi. Yani fiyatı 1 lira olan bir ürün, ay sonunda 5 liradan satılıyordu.

9 - TAYVAN   TIKLAYIN...

9-Tayvan
Ağustos 1945 – Eylül 1945

<ımg src="http://i.bigpara.com/i/55big/tayvan.jpg">

Fiyatlar 13,1 günde 2 katlıyordu. En yüksek aylık enflasyon oranı yüzde 399 idi. Bir ayda fiyatlar 4 kat artırıyordu.

8- TÜRKMENİSTAN    TIKLAYIN...



8- Türkmenistan
Ocak 1992 – Kasım 1993

<ımg style="HEIGHT: 228px; WIDTH: 372px" src="http://i.bigpara.com/i/55big/turkmenistan.jpg" width="512" height="264">

Türkmenistan’da Kasım ayında 4 haftada fiyatlardaki artış yüzde 429 idi. Her 12,7 günde bir fiyatlar ikiye katlıyordu. 2 hafta sonra aynı ekmeği iki katı fiyat ödemek gerekiyordu.

7- ERMENİSTAN     TIKLAYIN...



7-Ermenistan
Ekim 1993 – Aralık 1994

<ımg src="http://i.bigpara.com/i/55big/ermenistan.jpg">

Ermenistan’da bu dönemde aylık en yüksek yüzde 438’lik enflasyon yaşandı. Fiyatlar sadece 12,5 günde ikiye katlarken, bir alınan ürünü bir daha aynı fiyata almak imkansızdı.

6-ÇİN   TIKLAYIN...



6- Çin
Ekim 1947 – Mayıs 1949

<ımg style="HEIGHT: 169px; WIDTH: 345px" src="http://i.bigpara.com/i/55big/Cin.jpeg" width="464" height="200">

2. Dünya Savaşı’nın yaralarını saran Çin’de aylık enflasyon yüzde 5070’i buldu. 5,34 günde bir fiyatlar ikiye katlanıyordu.

5- YUNANİSTAN   TIKLAYIN...



5- Yunanistan
Mayıs 1941 – Aralık 1945

<ımg style="HEIGHT: 195px; WIDTH: 333px" src="http://i.bigpara.com/i/55big/Yunanistan.jpg" width="480" height="320">

2. Dünya Savaşı sırasında para basma yoluna giden Yunanistan hükümeti fiyatların bir ayda yüzde 13800 gibi inanılmaz bir hızda artmasına neden oldu. Herhangi bir ürünün fiyatının 2 katına çıkması için 4,27 gün yeterliydi.

Fotoğrafta 5 milyon drahmi görülüyor.

4- ALMANYA    TIKLAYIN...



4- Almanya
Ağustos 1922 –Aralık 1923

<ımg src="http://i.bigpara.com/i/55big/Almanya.jpg">

Birinci Dünya Savaşı’nın mağlubu Almanya, borçlarını ödemek için çareyi para basmakta bulacağını umdu. Aylık enflasyon bir ara %29,500’e vuran ülkede fiyatlar 3,70 günde bir ikiye katlanıyordu.

1922’den önce 1 dolar 60 Alman Mark’ına denk gelirken, Kasım 1923’te bir dolarla 4.210.500.000.000 (4,2 trilyon) mark alınabiliyordu.

Söylenti odur ki, insanlar market alışverişine el arabasına doldurdukları paralarla gitmek zorunda kalıyordu. Hırsızlar ise paraları bırakıp, sadece el arabasını çalmakla yetiniyordu.

Fotoğrafta O dönemden kalan 5 milyar mark`lık banknot yer alıyor.

3 - YUGOSLAVYA    TIKLAYIN...



3- Yugoslavya
Nisan 1992 – Ocak 1994

<ımg style="HEIGHT: 147px; WIDTH: 305px" src="http://i.bigpara.com/i/55big/yugoslavya.JPG" width="559" height="252">

Yugoslavya’da aylık enflasyon oranı akıl almayacak bir rakam olan %313.000.000’a (yüzde 313 milyon) ulaştı. Başka bir deyişle fiyatların iki katına çıkması için sadece 1.41 gün yeterliydi. Ürünlerin fiyatı değil saatlerle değişmek zorunda kalıyordu.

2-ZIMBABWE   TIKLAYIN...



2- Zimbabwe
March 2007- Kasım 2008

<ımg style="HEIGHT: 169px; WIDTH: 370px" src="http://i.bigpara.com/i/55big/zimbabwe.jpg" width="879" height="456">

Yakın dönemde hiperenflasyon yaşayan Zimbabwe’de sadece 24,7 saatte fiyatlar ikiye katladı. Neredeyse her dakika fiyatların değişmesi gerekiyordu. Aylık enflasyon oranı ise %79.600.000.000 (yüzde 79,6 milyon) oldu.

Resimde 100 trilyon Zimbabwe doları görülüyor

1- MACARİSTAN   TIKLAYIN...



1 – Macaristan
Ağustos 1945 – Temmuz 1946
…ve Macaristan.



<ımg style="HEIGHT: 195px; WIDTH: 333px" src="http://i.bigpara.com/i/55big/macaristan.jpg" width="3071" height="2199">

2. Dünya Savaşı’ndan sonra Rusya istilasıyla da mücadele etmek zorunda kalan ülke, çıkar yolu para basmakta buldu. Bunun sonucunda  da  15 saatte fiyatlar ikiye katlıyordu. Uyanıp uyandığınızda kahvaltınızı dün yediğinizin iki katına yemek zorundaydınız. Aylık enflasyon oranı mı? Tam olarak:
%41.900.000.000.000.000 (%41,9 katrilyon)