Kredi kartı borcu bu: Öde öde yıllarca bitmez

Günlerdir gazetenin telefonları susmuyor. Adeta Güzin Abla gibi kredi kartı mağdurlarının dertlerini dinliyorum. Kimi Suadiye’den N. gibi:
“Bir kızı öyle sevdim ki, hiç düşünmeden ona da ek kart çıkarttım. Öyle ahım şahım bir maaşım yoktu. Ama onun ihtiyaçlarına da yeter diye düşünüyordum. Nereden bilirdim? Birinci ayın sonunda ekstre geldi. Lancome’dan selülit inceltici kremler, Zeki Triko’dan üç mayo birden. İkinci ay daha da feciydi. Asgari tutarı bile ödeyemedim. İhtarnameyle birlikte aklım başına geldi. Kredi kartım iptal olmuştu. Bir hafta içinde 2 milyar lira ödemem gerekiyordu. Önce ilişkiyi, sonra kredi kartını kestim.”

Kimi de gazeteci arkadaşım Tolga gibi şöyle anlatıyordu:
“Bankaya borcum 5 milyar lira oldu. Bize açık açık ‘bir tefeciden yüzde 100 faizle para bul, bu borcu kapat. Yoksa seni süründürürüz’ dediler.”
Bunlar öyle garip borç hikayeleri ki, tek benzeri bizim Türkiye ekonomisi. Kredi kartı ile bir borçlanmaya başladın mı, işin içinden çıkmak mümkün olmuyor. Diyelim ki 500 milyon liralık borç var. Ve siz her ay asgari tutarı ödüyorsunuz... Bu borç ne zaman bitecek, bir fikriniz var mı? Yanıtı, akla da ruha da zarar.

Altıncı ayın sonunda toplam ödediğiniz tutar 463 milyon lira oluyor. Ne güzel diyorsunuz, ama bakiyeye bir bakıyorsunuz ki, daha 256 milyon var. Bir yıl bittiğinde toplam ödenen 700 milyon, bakiyesi 132 milyon...Öde öde tam 36 ay sonra, yani 3 yıl sonra düze çıkıyorsunuz.
İşin kötüsü en trajik durum bu değil. Diyelim ki bir hastalık çıktı ya da ekstra bir masraf. Malum burası Türkiye... Üstelik de krizde...Maaşınızı alamadınız. Ödemeleri üç ay yapamadınız. Size bir mektup gelecek, o zaman iyiden iyiye hasta edecek. Sizin o 500 milyon, oluvermiş 725 milyon. Gelen mektup “Şu tarihe kadar hepsini ödeyin, yoksa...” diyor. Mektup sonrası ek bir masraf da psikiyatri için çıkıyor.

Sadece asgari tutar ödenirse ne olur?

1.ay: 500 milyon liralık borcunuz var. Asgari tutar, toplam borcun beşte biri oranında hesaplanıyor. Demek ki 100 milyon lirayı en son ödeme yapmanız gereken tarihe kadar bankaya yatırmanız gerekiyor. Diyelim ki ödediniz. Geriye kalıyor 400 milyon lira...
2.ay: Geçtiğimiz bir ay içinde hiç harcama yapmadığınızı varsayarsak, 400 milyon üzerinden faiz tutarı hesaplanıyor ve bu tutar üzerinden asgari ödenmesi gereken tutar belirleniyor. Faiz tutarı bankadan bankaya değişiyor. Ama ortalama yüzde 9.5. Vergilerle birlikte faiz tutarı yüzde 10.925’e çıkıyor. Yalnız bu oran doğrudan bu ay içindeki toplam borcunuza uygulanmıyor. Örneğin, kredi kartınızın hesap kesim tarihi 26 Kasım, en son ödemeniz gereken tarih ise 5 Kasım... Bir önceki ay borcunuz olan 500 milyon liranın sadece asgari tutarını ödediğiniz için, bir başka anlatımla, hesap kesim tarihinden, en son ödeme tarihine kadarki zamanda borcunuz 500 milyon lira olduğu için, önce aradaki 10 gün için 500 milyon lira üzerinden faiz hesaplanıyor, kalan 20 gün içinse asgari tutar ödenmiş olduğu için 400 milyon üzerinden. Bunların toplam faizi 47 milyon tutuyor. Bu yüzden ikinci ayda toplam borcunuz 447 milyon lira görülüyor. Asgari tutar olarak 89 milyon lira ödemeniz gerekli.
3.ay: Geçen aydan kalan borcunuza 42 milyon faiz işletildiği için borç bakiyeniz 400 milyon lira oluyor. Asgari ödemeniz gereken tutar ise 80 milyon liraya iniyor.
6.ay: Bu ay gelen ekstrede borç bakiyesi 256 milyon liraya iniyor. Asgari ödemeniz gereken tutar 57 milyon liraya düşüyor. Ancak şöyle geriye bir baktığımızda bu ay ödenenle birlikte toplam bankaya yatırılan para tutarı 463 milyon lira oluyor. Ancak gelecek ay gelen ekstrede hala 256 milyon lira borcunuz olduğu ortaya çıkıyor...Ve hayat böyle sürüp gidiyor....

500 milyon liralık borç
6 ay ödenmezse ne olur?

Diyelim ki, kredi kartı ekstreniz geldi. Ödenmesi gereken toplam tutar yine 500 milyon lira. Her ay faiz üstüne faiz gelen bu borcu hiç ödemediniz. Ne olacak? İşte bu sorunun cevabını bir bankacıyla karşılıklı oturup, adım adım hesapladık. Gördük ki, 500 milyon lira 6 ayın sonunda tam 1.5 milyar lira oluyor. Yani üç kat artıyor. Üstelik bu rakama bankacılık sektörünün en insaflı bankacısıyla, en insaflı faiz oranlarını uygulayarak ulaştık. Şu anda pekçok bankanın kredi kartı sözleşmelerinde bu faiz oranlarının 1.5-2 katını bulan faiz oranları uygulanıyor. İşte adım adım 1.5 milyara giden yol...

1.ay: 500 milyon liralık ekstre geliyor. Asgari ödemeniz gereken tutar yüzde 20, bir başka deyişle beşte 1. Bu da Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu (KKDF) ve Bankacılık ve Sigortacılık Muamele Vergisi (BSMV) ile birlikte 111 milyon tutuyor. Ama ödeyemediniz. Faiz ise, ortalama yüzde 9.5’tan hesaplandığında (vergilerle birlikte) 55 milyon lira tutuyor. Demek ki borcunuz 555 milyon liraya ulaşıyor.
2.ay: Toplam gecikme bedeli (Bu oran da bankaya göre değişiyor. Ama yaklaşık olarak ortalama yüzde 3) ve yüzde 9.5 oranındaki faiz ile borcunuz 75 milyon daha artıyor ve 630 milyona ulaşıyor.
3.ay: Yine faiz ve gecikme bedeli ile varolan borcunuzun üzerine 95 milyon lira daha ekleniyor. Toplam borcunuz 725 milyon liraya çıkıyor. Ve asıl tehlike bu ay da asgari tutarı ödeyemedinizse başlıyor. Diyelim ki ekstre kesim tarihi ayın 5’inde... Bankanın merkezinden “Şu anda borcunuz 725 milyon lira. İhtarname elinize ulaştıktan sonra en geç bir hafta içinde tüm ödemeyi yapmanız gerekiyor. Ödemediğiniz takdirde kanuni işlem başlatılacaktır” diye bir yazı geliyor. Yani banka size ihtarname çekiyor. İhtarnamenin elinize geçtiği günden itibaren de en az yılda ortalama yüzde 275 oranında olan temerrüt faizi işlemeye başlıyor. Bazı bankaların temerrüt faizi ise, yüzde 375. Hemen belirtelim ki ihtarname çekilmeden önce kredi kartınız da iptal edilmiş oluyor.
4.ay: Avukatlar devreye giriyor. Bu arada yüzde 275 oranındaki temerrüt faiziyle borcunuzun üzerine bir 190 milyon lira daha ekleniyor. Bu arada dava da açılmış olduğundan, mahkeme, noter ve ihtarname masrafları ile avukat ücretleri de en az 100 milyon lira tutuyor. Böylece bir ay önce 725 milyon lira olan borcunuzun üzerine, bir 190 milyon, bir de 100 milyon daha ilave oluyor ve toplam borcunuz 1 milyar 15 milyona çıkıyor.
5.ay: Sadece faiz tutarı 240 milyon tutuyor. Borcunuz 1 milyar 225 milyona çıkıyor.
6.ay: Bu arada başka hiçbir masraf olmadığını düşünürsek sadece faiz oranı 310 milyon tutuyor. Borcunuz 1 milyar 565 milyona çıkıyor. Böylece 500 milyon liralık borcunuz, asgari tutarlarını hiç ödemezseniz 6 ayda 3 misli artmış oluyor. Unutmayın ki bütün bu hesaplamalar en insaflıcasından.

Bir bankanın avukatı anlatıyor

Çok fazla insaf beklemeyin!

*Bir bankanın avukatı olarak kart sahiplerinin durumunu nasıl tanımlarsınız?
İçler acısı... Sadece kredi kartından ötürü değil, cep telefonlarından, takstili harcamalardan, ticari ilişkilerden, çek senetten, aklınıza gelebilecek pekçok ticari ilişkiden ötürü icralar çok arttı. Çünkü insanların ödeme güçleri düştü. Yüzlerce şirket battı. Yüzbinlerce insan işsiz kaldı.

*Bir rakam verebilmek mümkün mü?
Rakam olarak söylemek zor. Ama bireysel kredi ve kredi kartı geri ödemelerinde yaşanan sıkıntıda çok büyük artış olduğu gözle görülüyor.

*Bankalar kolaylık sağlayabiliyor mu?
Çok zorda olanlarla anlaşma yoluna gidiyoruz. Örneğin borcu sabitliyoruz, taksit yapıyoruz ve faiz oranını makul seviyeye çekiyoruz. Ama bunun çok bilinmesini de istemiyoruz. Çünkü kötü niyetli insanlar var. Şunu da eklemem gerekli. Bu iş bankalar için bir ticarettir. Bu nedenle kart sahipleri bankalardan çok da fazla insaflı olmalarını beklemesin.!

*Kredi kartı bocunu zamanında ödeyenlerin oranı nedir?

Çok düştü. Bu noktaya gelmesi kaçınılmazdı. Bankalar kartları dağıtıyor ve insanları harcamaya yönlendiriyor. Ancak o insanın o kadar tüketecek parası yok gerçekte. Türkiye ekonomisinin hali gibi aslında. Olmayan parayı harcıyorsunuz. Pek çok kişinin en az iki, üç tane kredi kartı var. Bir karttan nakit çekip, diğerinin asgari ödemesini kapatan çok kimse var. Hatta bir ara bankalar nakit çekilmesini engelledi. Bir çok kişi işlerinden de olunca, doğal olarak ‘kara listeye’ girenlerin sayısı da arttı.

*Kara liste nedir? Nasıl giriliyor?

Eğer ödemeler aksarsa ve icralık olursanız kara listeye girersiniz. Bir daha da yıllar boyunca herhangi bir bankadan kart almanız mümkün olmuyor. Merkez Bankası’nın bu listeye girenlerin ismini belli bir süre saklayıp devamlılık hali yoksa siliyor. Ama diğer bankalar silmiyor. Bu yüzden bu insanın ömür boyu kredi alması veya bir ticari iş yapması mümkün olmuyor.

Sadece asgari tutar ödenirse ne olur?

1.ay: 500 milyon liralık borcunuz var. Asgari tutar, toplam borcun beşte biri oranında hesaplanıyor. Demek ki 100 milyon lirayı en son ödeme yapmanız gereken tarihe kadar bankaya yatırmanız gerekiyor. Diyelim ki ödediniz. Geriye kalıyor 400 milyon lira...
2.ay: Geçtiğimiz bir ay içinde hiç harcama yapmadığınızı varsayarsak, 400 milyon üzerinden faiz tutarı hesaplanıyor ve bu tutar üzerinden asgari ödenmesi gereken tutar belirleniyor. Faiz tutarı bankadan bankaya değişiyor. Ama ortalama yüzde 9.5. Vergilerle birlikte faiz tutarı yüzde 10.925’e çıkıyor. Yalnız bu oran doğrudan bu ay içindeki toplam borcunuza uygulanmıyor. Örneğin, kredi kartınızın hesap kesim tarihi 26 Kasım, en son ödemeniz gereken tarih ise 5 Kasım... Bir önceki ay borcunuz olan 500 milyon liranın sadece asgari tutarını ödediğiniz için, bir başka anlatımla, hesap kesim tarihinden, en son ödeme tarihine kadarki zamanda borcunuz 500 milyon lira olduğu için, önce aradaki 10 gün için 500 milyon lira üzerinden faiz hesaplanıyor, kalan 20 gün içinse asgari tutar ödenmiş olduğu için 400 milyon üzerinden. Bunların toplam faizi 47 milyon tutuyor. Bu yüzden ikinci ayda toplam borcunuz 447 milyon lira görülüyor. Asgari tutar olarak 89 milyon lira ödemeniz gerekli.
3.ay: Geçen aydan kalan borcunuza 42 milyon faiz işletildiği için borç bakiyeniz 400 milyon lira oluyor. Asgari ödemeniz gereken tutar ise 80 milyon liraya iniyor.
6.ay: Bu ay gelen ekstrede borç bakiyesi 256 milyon liraya iniyor. Asgari ödemeniz gereken tutar 57 milyon liraya düşüyor. Ancak şöyle geriye bir baktığımızda bu ay ödenenle birlikte toplam bankaya yatırılan para tutarı 463 milyon lira oluyor. Ancak gelecek ay gelen ekstrede hala 256 milyon lira borcunuz olduğu ortaya çıkıyor...Ve hayat böyle sürüp gidiyor....

500 milyon liralık borç
6 ay ödenmezse ne olur?

Diyelim ki, kredi kartı ekstreniz geldi. Ödenmesi gereken toplam tutar yine 500 milyon lira. Her ay faiz üstüne faiz gelen bu borcu hiç ödemediniz. Ne olacak? İşte bu sorunun cevabını bir bankacıyla karşılıklı oturup, adım adım hesapladık. Gördük ki, 500 milyon lira 6 ayın sonunda tam 1.5 milyar lira oluyor. Yani üç kat artıyor. Üstelik bu rakama bankacılık sektörünün en insaflı bankacısıyla, en insaflı faiz oranlarını uygulayarak ulaştık. Şu anda pekçok bankanın kredi kartı sözleşmelerinde bu faiz oranlarının 1.5-2 katını bulan faiz oranları uygulanıyor. İşte adım adım 1.5 milyara giden yol...

1.ay: 500 milyon liralık ekstre geliyor. Asgari ödemeniz gereken tutar yüzde 20, bir başka deyişle beşte 1. Bu da Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu (KKDF) ve Bankacılık ve Sigortacılık Muamele Vergisi (BSMV) ile birlikte 111 milyon tutuyor. Ama ödeyemediniz. Faiz ise, ortalama yüzde 9.5’tan hesaplandığında (vergilerle birlikte) 55 milyon lira tutuyor. Demek ki borcunuz 555 milyon liraya ulaşıyor.
2.ay: Toplam gecikme bedeli (Bu oran da bankaya göre değişiyor. Ama yaklaşık olarak ortalama yüzde 3) ve yüzde 9.5 oranındaki faiz ile borcunuz 75 milyon daha artıyor ve 630 milyona ulaşıyor.
3.ay: Yine faiz ve gecikme bedeli ile varolan borcunuzun üzerine 95 milyon lira daha ekleniyor. Toplam borcunuz 725 milyon liraya çıkıyor. Ve asıl tehlike bu ay da asgari tutarı ödeyemedinizse başlıyor. Diyelim ki ekstre kesim tarihi ayın 5’inde... Bankanın merkezinden “Şu anda borcunuz 725 milyon lira. İhtarname elinize ulaştıktan sonra en geç bir hafta içinde tüm ödemeyi yapmanız gerekiyor. Ödemediğiniz takdirde kanuni işlem başlatılacaktır” diye bir yazı geliyor. Yani banka size ihtarname çekiyor. İhtarnamenin elinize geçtiği günden itibaren de en az yılda ortalama yüzde 275 oranında olan temerrüt faizi işlemeye başlıyor. Bazı bankaların temerrüt faizi ise, yüzde 375. Hemen belirtelim ki ihtarname çekilmeden önce kredi kartınız da iptal edilmiş oluyor.
4.ay: Avukatlar devreye giriyor. Bu arada yüzde 275 oranındaki temerrüt faiziyle borcunuzun üzerine bir 190 milyon lira daha ekleniyor. Bu arada dava da açılmış olduğundan, mahkeme, noter ve ihtarname masrafları ile avukat ücretleri de en az 100 milyon lira tutuyor. Böylece bir ay önce 725 milyon lira olan borcunuzun üzerine, bir 190 milyon, bir de 100 milyon daha ilave oluyor ve toplam borcunuz 1 milyar 15 milyona çıkıyor.
5.ay: Sadece faiz tutarı 240 milyon tutuyor. Borcunuz 1 milyar 225 milyona çıkıyor.
6.ay: Bu arada başka hiçbir masraf olmadığını düşünürsek sadece faiz oranı 310 milyon tutuyor. Borcunuz 1 milyar 565 milyona çıkıyor. Böylece 500 milyon liralık borcunuz, asgari tutarlarını hiç ödemezseniz 6 ayda 3 misli artmış oluyor. Unutmayın ki bütün bu hesaplamalar en insaflıcasından.