2001 beklenti yılı

Bu yıl kredi faizlerinin düşmesiyle, son iki ay dışında iyi bir dönem geçiren sektörler 2001`de yüksek faizler ve düşük maaş zamları karşısında ne önlem alacağını tartışıyor

İki yıldır ertelenen talep, ekonomik programın uygulamaya konulması ve tüketici kredilerinin ucuzlamasıyla birlikte 2000`in ilk 10 ayını iyi geçiren piyasalar 2001`e umutsuz girdi. 2001`in ilk üç ayında sıfır büyüme olacağını söyleyen uzmanlar, 2000`deki kadar iyi bir yıl geçiremeyeceklerinin farkında. Bunun nedeni ise tüketici kredilerinin yükselmesi ve çalışanların maaşlarına düşük zam yapılması. 2000 yılında 3 milyon 700 bin adetlik satış hedefleyen beyaz eşya sektörü ilk on ayda iyi bir grafik yakaladı. Fakat ekimden sonra piyasada oluşan karamsar hava satışların da düşmesine neden oldu. Ocak-ekim döneminde 1 milyon 271 bin adet buzdolabı, 1 milyon 165 bin 581 adet de otomatik çamaşır makinesi satılırken bulaşık makinesi satışı 387 bin 322 adet olarak gerçekleşti. Toplam fırın satışı ise 439 bin 395 adede ulaştı. Banka kredilerindeki yükselişe paralel olarak beyaz eşya kuruluşlarının da vade farkını artırması bekleniyor. Bunun da satışların azalmasına neden olacağı söyleniyor. Buna karşılık her yıl evini yenileyen ve evlenen 500 bin kişi beyaz eşyacıların karamsar olmasını engelliyor.

Bu yılın ilk on ayında beyazeşya satışlarının son derece iyi gittiğini ancak ekimden sonra işlerin durduğunu söyleyen Siemens Genel Müdür Yardımcısı Haluk Çelebioğlu, 2001 yılı için çok karamsar değilim. Çünkü ramazan ayı ve sonrasında yaşanan bayram tatili aralıkta bitiyor. Bize dolu dolu bir ocak ayı kalıyor. Yapılacak cazip kampanyalarla satışların yükselmesi mümkün dedi. Siemens olarak 2001`de satışları bu yıla göre yüzde 10 artırmayı planladıklarını vurgulayan Çelebioğlu, 90 bin buzdolabı, 100 bin çamaşır makinesi, 40 bin fırın ve bulaşık makinesi ile 100 bin adet TV satmayı amaçlıyoruz diye konuştu. Çelebioğlu, beyaz eşya sektöründe vade oranını yüzde 3`ten 5`e çıkaracaklarını anlattı.

Emlak yabancıları bekliyor

Son iki yıldır yaşanan kriz dikkate alındığında 2000 yılının gayrimenkul sektörü açısından iyi bir yıl olduğunu söyleyen RE/MAX AC`den Ayşe Coşkun 2001`de sektörün yönünü ekonomik ve siyasi kararlar belirleyecek. Bunun yanında uzun vadeli konut kredilerinin yaygın olarak uygulanması lazım. Bu sistemin yerleşebilmesi için enflasyon ve faiz oranlarının yüzde 10`lar seviyesine indirilmesi gerekir dedi. Son yaşanılan krizin Mortgage (uzun vadeli konut kredisi) sisteminin uygulanıp uygulanmaması konusunda şüphe yarattığını vurgulayan Coşkun, Ekonomik ve siyasi istikrar sürdürülebilir, ekonomik program kararlılıkla uygulanabilirse konut dışı yatırımlar artacak, sektörün önü açılacaktır. Özellikle turizm sektörüne yabancı yatırımcıların girmesi gayrimenkul sektörüne ivme kazandıracak dedi.

Geçtiğimiz yıllarda elektronik sektörünün son dört ayda ilk sekiz aya eş değerde bir satış yaptığını söyleyen Grundig Türkiye distribütörü Mercansoy Genel Müdürü Cem Tanlar, Ancak bu yıl durum tersine döndü. İlk sekiz ayda biz çok güzel satışlar yaptık. Ancak eylülden itibaren piyasa durgunluğa girdi dedi. Tüketici kredisi alanların geri ödemede sıkıntı yaşamasının ve talepte belli bir doyuma ulaşılmasının satışların durmasında etken olduğunu savunan Tanlar, Piyasaya hâkim olan belirsizlik ve durgunluk işleri zorlaştırdı. Bundan sonra yapılması gereken hızla özelleştirmenin tamamlanması, banka birleşmelerinin sağlanması ve finans sektörünün düzlüğe çıkarılmasıdır. Çünkü piyasalar krize karşı son derece hassastır. İnsanlar altı ay sonrasını görmüyorsa alım yapmaz diye konuştu. Sektörde geçen yıl 1 milyon 400 bin civarında TV satıldığını ifade eden Tanlar, bu yıl 1 milyon 700 seviyesinin yakalanacağını anlattı. Tüketici kredi faiz oranlarının yükselmesi ve maaşlara düşük zam yapılmasının pazarın daralmasına neden olacağını dile getiren Tanlar, Önümüzdeki yıl toplam 1 milyon 400 bin ile 1 milyon 500 bin adet arasında bir satış olacağını umuyorum. Ancak talep çok fonksiyonlu büyük ekran TV`lerden yana gerçekleşecektir dedi. 2000`in Grundig açısından iyi bir yıl olduğunu ifade eden Tanlar, 60 bin adetlik TV satış hedefini geçtik ve 80 bine ulaştık. Önümüzdeki yıl 100 bin adetlik satış rakamını yakalamayı planlıyoruz diye konuştu.

Perakendede zor dönem

Yoğun rekabet ve faizden para kazanılan dönemin geride kalması perakende sektöründe kârların azalmasına neden oluyor. 2001`den itibaren sektörde el değiştirme ve iflasların yaşanacağı ifade ediliyor. El değiştirmelerin daha çok zincir marketlerde yaşanması beklenirken, bakkalların ise kapanma tehlikesiyle karşı karşıya kalacağı belirtiliyor. Turizm sektöründe ise yıllar sonra psikolojik sınır kabul edilen 10 milyon turist ve 7 milyar dolar gelir hedefi yakalandı. Çıtayı yükselten turizmciler 2001`de 15 milyon turist hedefliyor. Tüketici kredilerinin ucuzlaması sonucu iyi bir satış grafiği yakalayan otomobil sektöründe bu yılın ocak-kasım döneminde 435 bin 306 adetlik satış gerçekleşti. Geçen yıl bu rakam 241 bin 933`te kalmıştı. 435 bin 306 adetlik pazarda ithal satışlar 240 bin 969`a ulaştı. Önümüzdeki yıl psikolojik sınır kabul edilen 500 bin adetlik satış rakamının aşılacağı belirtiliyor.

Otomobil sanayicileri getirilen vergilerin son derece ağır olduğunu savunarak vergilerin yarıya indirilmesi durumunda satışların iki kat artacağını iddia ediyor.(RADİKAL)