2001 bütçesi zorlu geçecek

2000 bütçesinde deprem vergilerinin de etkisiyle iyi bir performans yaşanırken, bu vergilerin kalkması 2001 bütçesini zora sokuyor. Bu nedenle deprem vergilerinden bazılarının uzatılması planlanıyor. Bütçe performansı açısından bu yıl rahat olan Hükümeti, maliye alanında gelecek yıl daha zor günler bekliyor. Yüksek Planlama Kurulu`nda yarın görüşülecek olan 2001 yılı bütçesinin 2000 yılı bütçesine göre çok fazla artırılmayacağı belirtiliyor. 2001 yılı bütçesinde harcamaların 47 katrilyon lira, gelirlerin 35 katrilyon lira ve bütçe açığının ise 12 katrilyon lira civarında olması bekleniyor. 2001 bütçesinde faiz dışı fazla hedefinin de özelleştirme gelirleri hariç, 9 katrilyon lira dolayında olacağı vurgulanıyor. Bugüne kadar başarılı bulunan bütçe performansında deprem vergilerinin önemli payı var. Bu nedenle bazı deprem vergilerinin 2001 yılı bütçesinde de sürdürülmesi bekleniyor. Ekonomi yetkilileri, 2001 yılı bütçesinde gelir ve harcamalarda sıkıntılar yaşanabileceğini belirtiyorlar. Deprem vergilerinden özel işlem ve özel iletişim vergilerinin gelecek yıla uzatılmasına kesin gözüyle bakılırken, diğer vergilerin devamının mümkün olmadığına dikkat çekiliyor. Bu nedenle devamı mümkün olmayan bu vergilerin kalkmasından doğacak kayıp bütçenin karşılaşacağı en büyük sıkıntı olacak. Öte yandan KDV artışı başta olmak üzere yeni vergilere yönelinmesinin getireceği vergi geliri kadar vergi kaybına neden olabileceği ileri sürülüyor.

Nominal artış tartışılıyor 2001 yılında bütçe büyüklüğünün bu yıla göre nominal olarak artırılıp artırılmaması ise diğer bir tartışma konusu. Uluslararası danışmanlık şirketi Deloıtte & Touche vergi Direktörü Niyazi Çömez,, 2001 yılı için fazla iddialı olmayan bir geçiş bütçesi hazırlanması gerektiğini söyledi. Çömez, 2001 bütçesinin nominal olarak sabit tutulmasının fiyat endeksinde kayda değer bir etki yaratmayacağını belirtti.Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Oğuz Oyan ise, 2001 yılı bütçesinin en azından reel olarak artırılması gerektiğini söyledi. Oyan, bütçe yatırımları için ayrılan tutarların yeterli olmadığını belirterek,

Eğer nominal olarak sabitlenmiş bütçe ile 2001 yılına girersek, sosyal kesimlerden gelecek tepkilerin bir çığ gibi yükseleceği bir bütçe ile karşılaşırız dedi.

Harcamalar kısılacak Bu görüşlere karşın ekonomi bürokrasisi, Türkiye`nin üç yıllık program hedeflerine ulaşmak için, bu yıl başlattığı mali disiplini 2001`de de sürdürmesi gerektiğini söylüyor. Bunun yolu ise bütçe harcamalarnı kısmak. 2001 yılı bütçesini rahatlatan en önemli gelişme ise, faiz ödemelerinden sağlanan yaklaşık 9 katrilyon liralık tasarruf. Buna rağmen, yine de bütçe harcama kalemlerinin 2000 yılındaki 46 katrilyon lirayla sınırlanması çok kolay olmayacak.

`Enflasyon makası martta kapanır` Hazine Müsteşarı Selçuk Demiralp, beklenen enflasyonla gerçekleşen enflasyon arasındaki makasın mart ayından itibaren kapanmaya başlayacağını bildirdi. Demiralp, 2001 bütçesi konusunda ise bürokrasideki teknik çalışmaların tamamlandığını, kesinleşme konusunda da kararı siyasi iradenin vereceğini belirtti.Demiralp, Ekonomik Program`ın 3 yıllık olduğunu ve bu dönemin sonunda enflasyonu tek haneli rakamlara indirmeyi öngördüğünü anımsatarak, 2000 yılı için 20 - 25`lik oranların ara hedefler olduğunu söyledi. Demiralp, Esas olan, devam eden ana hedeftir. Eylül ayı kritik bir aydı. Kimse enflasyonun düşmediğini söyleyemez. Sadece hızı beklendiği gibi olmadı. Enflasyonda beklentiler yüksekti. Onu kırmaya çalışıyoruz. Şu ana kadar gelinen nokta da başarıdır dedi.

Demiralp, 2001 bütçesine ilişkin sorular üzerine de çalışmaların devam ettiğini belirterek, Geçen hafta bürokrasi düzeyinde çalışmalar yapıldı. Hükümetin bütçeyi 17 Ekim`e kadar hazırlama yetkisi var. Çalışmalar Ekonomik Program`a uyumlu bir şekilde sürüyor. Şu aşamada kesinleşen bir şey yok dedi. Demiralp, bütçe için alternatif çalışma yapılıp yapılmadığı yolundaki soruya ise olmadığı yanıtını verdi.

Kredibilite yüksek IMF heyetinin programının henüz kesinleşmediğini belirten Demiralp, Maliye Bakanı Sümer Oral ile birlikte 23 Ekim`de Montreal`e giderek G - 20 bakanlar toplantılarına katılacaklarını belirterek, IMF Heyeti`nin ziyaretinin de bu tarihle çakışmamasına çalışıldığını ifade etti. Demiralp, yurtdışında Türkiye`de uygulanan programın kredibilitesinin çok yüksek olduğunu da kaydetti. Demiralp, 2001 yılında da sadece bütçe değil, kamu sektörü toplamında tutarlı program uygulamalarıyla hem enflasyonu düşürmeyi, hem de bu kredibiliteyi artırmayı hedeflediklerini söyledi.
(FİNANSAL FORUM)