Devlet Alacağını`da Borcunu`da Bilmiyor

Sayıştay, Hazine`nin dış borçlar, Hazine alacakları ve KİT Sermayeleri hesaplarını reddederken ve KİT Sermayeleri hesaplarını reddederken hazırladığı Hazine Hesapları 2000 Yılı İzleme Raporunda, devletin alacağını da borcunu da tam olarak bilmediğini ortaya koydu.

Sayıştay Genel Kurulu`nda kabul edilen Hazine Hesapları 2000 Yılı İzleme Raporu TBMM Başkanlığı`na sunuldu. Raporda, Hazine`nin 1996 yılından buyana Dış Borçlar Hesabı`nı Sayıştay`a ibraz edemediği kredi kullanan kuruluşların Hazine`ye bilgi göndermediği, borç kayıtlarının tamamının kreditör bildirimlerine istinaden oluşturulduğu belirtildi. Bu bilgilerin kullanıcı kuruluşlardan alınan bilgilerle doğrulanması geretiği vurgulanan raporda, bu sakıncaların önlenmesi için çalışmalar yapıldığı kaydedildi. Raporda, 1999 yılında genel ve katma bütçeli kuruluşlar tarafından kullanıldığı ve dış borç kaydı yapıldığı halde bütçe gideri olarak kaydedilmeyen tutarın 427 trilyon liralık kısmının ayrıntılı şekilde kuruluş bazında belirlendiği bildirildi.

Kur farkı hesaplanamıyor

Sayıştay Raporunda, dış borç stoğuna ait bilgilerin yeniden yapılandırılmasının tamamlanamaması nedeniyle Devlet Borç saymanlığına 1995 yılından buyana dış borç stoğu bildirilmediği, bu nedenle yıl sonu devri ve kur farkının hesaplanamadığı anlatıldı. Devlet Saymanlığı`nın kendi çabaları ile Devlet Muhasebesi Yönetmeliğine uygun yeni bir güvenilir kayıt sistemi kurduğu belirtilen Raporda, buna karşın Hazine Müsteşarlığı tarafından, Dünya Bankası kredisi ile bir danışmanlık şirketine yaptırılan Borç Muhasebesi Sistemi`nin henüz başarıya ulaşmadığı ifade edildi. Raporda, bu sistemin Hazine`nin önceliklerine göre yeniden revize edilmesi önerildi.

Raporda, Dış borçlar Hesabının devletin dış borç stoğunu göstermediği kaydedilirken, Yapılan inceleme sonucunda bu iki hesabın verilerine göre yıl içinde 1.3 katrilyonluk dış borç kullanımı yapıldığı tesbit edilmiştir. Oysa saymanlık kayıtlarına göre bu tutar 1 katrilyon liranın altındadır denildi. Raporda, Dış Borçlar Hesabı`na uygunluk bildirimi verilebilmesi için hesapların tam, uygun ve doğru olması gerektiği vurgulandı.

Raporda, Hazine`nin bütçe dışındaki kurumlardan olan borçlanma kaynaklı alacaklarının tam tutarını gösteren alacak stokunun henüz tam olarak tesbit edilemediği, önceki yıllardan devreden ve hatalı olduğu belirlenen bir bakiyeyi içerdiği de belirtildi.

410 trilyonluk artış

Sayıştay bunun yanısıra KİT sermayeleriyle ilgili Genel Bütçe Dışındaki Darilere Yatırılan Sermaye Hesabını da reddetti. Raporda, İç Ödemeler Saymanlığı`nın 1999 yılı içinde toplam tutarı 2 katrilyon lirayı geçen fişleri muhasebe usüllerine aykırı yöntemlerle değiştirdiği, bu şekilde yapılan kayıtlarda hesapta 410 trilyon lirayı bulan ve muhasebe açısından usulsüz bir artış meydana geldiği bildirildi. Raporda, İç Ödemeler Saymanlığı`nın yıl içinde toplam tutarı 2.3 katrilyon lira olan mükerrer kayıt yaptığı, bu işlemin 1 katrilyon 326 trilyon liralık bir işlemin iki muhasebe fişi ile hem 1999, hem de 2000 yılı hesabına kaydedilmesi ile meydana geldiği belirtildi. Raporda, Hesabın yıl sonu bakiyesinin 1.6 katrilyon lira olduğu gözönüne alındığında, yıl içinde yapılan sözkonusu işlemlerin hesabın tamamını geçersiz kıldığı görülmektedir denildi.

Dış borç arşivi yok

Raporda dış borçlara ilişkin bir arşiv düzenlemesinin olmadığı, hangi belgenin, hangi düzeyde ve kim tarafından, ne kadar sürede korunacağının belirlenmesi gerektiği vurgulanırken dış borç veri sisteminde bir düzeltme yapılması halinde, eski kaydın ne olduğu ve hangi belgeye istinaden değişikliğin yapıldığının bilinmediği anlatıldı. Raporda, yapılan denetimlerle Hazine saymanlarının yaptıkları ödemelerle ilgili bilgi ve belgeleri inceleme imkanlarının olmadığının belirlendiği kaydedildi.

Sayıştay Raporu`nda, dış borç kullanım ve geri ödemelerini takip eden ve yılda ortalama 9 bin adet işlem yapan dairenin 4 eleman ile yıllık ortalama 8 bin adet işlemi takip eden Alacak yönetimi Dairesi`nin de 3 eleman ile çalıştığı belirtildi. Raporda, Devlet Borçları Saymanlığı ise, sadece bir hesaba ilişkin olarak yıl içinde 55 bin adet işlem kaydetmiştir. Saymanlık bu işlemlerini 3 adet personelle yürütmektedir denildi.(ANKA)