Dış Borçlanma Meclis Denetiminden Kaçırılıyor

Sayıştay, bakanlıklar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının, dış borç kullanımlarını Hazine`ye bildirmeyerek ya da eksik bildirdiğini belirledi. Bunun sonucunda da Maliye Bakanlığı tarafından bütçeleştirilemeyen dış borç kullanımlarının TBMM denetimi dışında kaldığı bildirildi.

Sayıştay, Hazine işlemleriyle ilgili olarak hazırlayarak TBMM`ye sunduğu raporda, dış borç kullanan kuruluşların, kullandıkları kredileri Hazine Müsteşarlığı`na bildirmekte gerekli özen ve titizliği göstermedikleri belirtildi. Bu gelişmenin, gerçek devlet borcunun yanı sıra devlet alacağının da belirlenmesini ve kaydedilmesini imkansız kıldığı ifade edilen raporda şu bilgilere yer verildi:

Hazine Müsteşarlığı Dış Finansman Bilgi Sistemine kreditörlerden gelen bilgilere göre 1999 yılında yapılan dış borç kullanım kaydı 1 katrilyon 260 trilyon liradır. Saymanlık tarafından kaydedilen tutar ise 997 trilyon liradır. Bu durum kullanıcı kuruluş bütçesi açısından önemli sonuçlar doğurmaktadır. Maliye Bakanlığı tarafından bütçelendirilemeyen bu kullanımlar kuruluş bütçelerine gider yazılamamaktadır. Bütçe içerisinde gösterilmeyen bu kullanımların Sayıştay tarafından denetimi yapılamamaktadır. Bu kullanımlar Sayıştay tarafından TBMM`ye sunulan Kesin Hesap Tasarısında yer almamakta ve dolayısıyla TBMM denetimi dışına çıkarılmaktadır.

Raporda, 1999 yılında genel bütçeli kuruluşların 423.9 trilyon liralık, katma bütçeli kuruluşların 184.6 trilyon liralık, belediyeler, KİT`ler ve diğer bazı kuruluşların da 179.3 trilyon lira olmak üzere toplam 788 trilyon liralık dış borç kullanımını Hazine`ye bildirmedikleri vurgulandı. Dolayısıyla genel ve katma bütçeli kuruluşlar açısından 1999 yılında 608.5 trilyon liralık dış proje kredisi kullanımının bütçeleştirilemediği ve denetimden kaçırıldığı anlaşıldı.

Garantiler asıl borca dönüşüyor

Bütçe yasalarıyla, Hazine`nin olası bazı yükümlülük ve ödeme taahhütleri altına sokulduğu, gerek dış gerekse de iç taahhütlerin, Hazine`nin hem nakit dengesi hem de bütçe dengesi açısından sıkıntılar yaşanmasına neden olduğu vurgulanan raporda, uygulamada Hazine garantili borçların büyük bir kısmının Hazinece üstlenilerek ödendiği ve bu durumun nakit dengesini olumsuz etkilediği belirtildi. Kuruluşların garantili kredi borçlarını çoğunlukla Hazine`ye geri ödemediklerine dikkat çekilen raporda, Hazine garantisi verilirken ilgili kuruluşların geri ödeme niyetleri ve geri ödeme kabiliyetlerinin önceden araştırılıp araştırılmadığı onusunda tereddüt oluştuğu vurgulandı.(ANKA)