Fonlar, Bütçeye Can Simidi Oldu

Bütçenin gelir kanadındaki belirsizlik sürüyor. Hükümet, gelir kalemini tutturmak için çeşitli fonlardan 2.3 katrilyonluk büyüklüğe oluşan geliri, bütçe kapsamına almayı planlıyor.


2001 Yılı Bütçe Tasarısı Meclis`e sunulmuş olmasına rağmen, gelir kanadındaki belirsizlik bitmedi. Özellikle 43.1 katrilyonluk toplam gelirin yüzde 25`lik bölümünü oluşturan Vergi Dışı Normal Gelirler kaleminin ayrıntısı esrarını koruyor.
FF`in edindiği bilgilere göre, 2001 Bütçe Tasarısı`nın gelir tarafındaki belirsizlik sürüyor. Geçen hafta 3 geçici verginin kalıcı hale getirilmesiyle sorunun ilk aşaması çözüldü. 400 trilyon beklenen özel iletişim vergisi, 200 trilyon beklenen özel işlem vergisi bütçenin Vergi Gelirleri ana başlığı altındaki ilk bölümünü rahatlattı. Bu bölüme ilişkin ayrıntılar bu hafta Bakanlar Kurulu`nda netleşecek. Özellikle lüks tüketimi vergilendirici bazı düzenlemelere yer verileceği öğrenildi. Böylece faiz vergisinin bitmesinden doğacak verginin sosyal boyutu da doldurulmuş olacak. Hükümet, ek önlemlerle vergi gelirlerini 26 katrilyon 550 trilyon liradan, yüzde 19.6 artışla 31 katrilyon 776 trilyon liraya çıkartmayı amaçlıyor.


ÖZELLEŞTİRME VE FON GELİRİ NET;

Bütçenin gelir kanadında esas sancı ise devletin bir defalığına elde edebildiği veya vergi olarak adlandırılmayan çeşitli gelirlerin toplandığı Vergi Dışı Normal Gelirler kaleminde yaşanıyor. 2000`de bu kalem 8 katrilyon 268 trilyon olarak öngörüldü. Bu gelirin 1 katrilyon 944 trilyon lirasının da özelleştirmeden geleceği hesaplandı. 2001`de ise, bu gelirlerin yüzde 37 artırılarak 11 katrilyon 350 trilyona çıkarılması hedeflendi. Bu gelir kaleminin 3 katrilyon 650 trilyonluk bölümünün özelleştirmeden gelmesi kesinleşti. Bu çerçevede; yaklaşık 1.4 katrilyonluk GSM 1800 satış geliri ve 2 katrilyon 250 trilyon liralık Telekom hisse satış geliri sağlanması hedefleniyor. Vergidışı normal gelirlerde ikinci büyük kalemi ise bütçeleştiren fonlar oluşturacak. Hükümet, çeşitli fonlar için yapılan kesintileri bütçe içine alarak 2 katrilyon 351 trilyon lira gelir sağlamayı hedefliyor.



1.2 KATRİLYON BELİRSİZ GELİR;

Bu durumda geriye 5 katrilyon 350 trilyonluk açık kalıyor. Sürdürülmesi kararlaştırılan eğitime katkı payının, vergidışı normal gelir ana kalemi altında izlendiği düşünüldüğünde, bu gelir açığı 4 katrilyon 750 trilyon liraya düşecek. Devletçe yönetilen kurumlar hasılatı kaleminde izlenen 10`u aşkın gelirden ise 300 trilyona yakın gelir; enerji dağıtım şebekeleri devrinden ise 850 trilyon hasılat hedefleniyor. KİT`lerin satış hasılatından kesilen paylarla RTÜK, İMKB, SPK ve RK gelirlerinden akıtılacak paylarla bu rakam, 8 katrilyon 650 trilyona ulaşıyor. Devletin diğer bazı teknik gelir kalemleri ve cezalardan ise bu yıl 1.5 katrilyon civarında gelir bekleniyor. Bu durumda vergidışı normal gelirlerin yüzde 85`ine yaklaşan bölümünün kaynakları ortada bulunuyor. Ancak 1.2 katrilyonluk kısım henüz net değil. Bu kalemi denkleştirmek için özelleştirme gelirlerinden, fonlar yoluyla bütçeye aktarım ve arsa-arazi satışı formülleri üzerinde durulduğu öğrenildi. (FİNANSAL FORUM)