Transit Ticaret Kaçak Yoluna Döndü

Tarim Ve Köyişleri Bakanliği, Transit Geçiş Amaciyla 10 Firma Tarafindan Yurda Sokulan Gida Yüklü Tirlarin, 7 Aya Varan Süre Geçmesine Rağmen Hala Çikiş Yapmadiğini Belirledi -Bakanlik, 10 Firmayi Gümrük Müsteşarliği`Na Bildirdi -Transit Ticarette En Önemli Kaçağin, Mersin-Mardin Hattinda Ortaya Çiktiği Belirtiliyor -Gümrük Müsteşarliği Teftiş Kurulu, Transit Ticaret Amaciyla Yurda Soktuklari Bin 500 Ton Eti Yurtiçinde Sattiği Belirlenen, Bursa Merkezli Firmanin Sahipleri Hakkinda Suç Duyurusunda Bulundu.


ANKARA (A.A) - 10.11.2000- Paraşüt Operasyonu ile gündeme gelen şimdi de Buffalo operasyonu ile bir başka boyut kazanan transit ticaret yoluyla yapılan kaçakçılıkta, yeni bulgular elde edildi. A.A muhabirinin edindiği bilgiye göre, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, transit ticaret amacıyla yurda sokulan tırlar hakkında yaptığı takip sonucunda, 10 firma tarafından Türkiye`ye sokulan gıda yüklü tırların, 7 aya varan süreler geçmesine karşın hala yurtdışına çıkmadığını belirledi. Bakanlık, bağırsak, et, tereyağı, yumurta, çay, fıstık ve kuru üzüm yüklü bu tırları ve firmalarını, işlem yapılmak üzere Gümrük Müsteşarlığı ile İçişleri Bakanlığı`na, valiliklere bildirdi. Gümrük Müsteşarlığı Teftiş Kurulu da, ayrıca yapılan bir ihbarı değerlendirerek, transit ticaret amacıylu yurda soktuğu 1500 ton eti yurtiçinde satan bir firmanın sahibi ve olaya karışan gümrükçüler hakkında suç duyurusunda bulundu. Böylece yaklaşık 700 milyar liralık et kaçakçılığı önlenmiş oldu.


MERSİN-MARDİN TRANSİT KAÇAK YOLU

Bakanlığın yaptığı belirlemelere göre, transit ticaret amacıyla yurda sokulan malların yurtiçinde satılması şeklinde ortaya çıkan kaçakçılık olaylarında yoğun olarak Mersin ve Mardin serbest bölgeleri kullanılıyor. İran, Irak, Suriye, Azerbaycan, Kazakistan gibi ülkere ihrac amacıyla ithal edilen gıda ürünleri, transit geçiş için Mersin Serbest Bölgesi`nden yurda sokuluyor. Gıda yüklü tırlar, buradan, ihracatın yapılacağı ülkeye yönelik sınır kapısına değil, genellikle Mardin Serbest Bölgesi`ne gidiş için çıkış alıyor. Buna rağmen, bu tırlar aradan 7 aya varan süre geçmesine rağmen çıkış bildirmiyor. Bakanlık tarafından hazırlanan raporda, kaçağın önlenmesi amacıyla transit gıda ticaretinde vize işlemlerinin başlatıldığı 18 Mart`tan Kasım ayı başına kadar canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin transit geçişleri için 287 belge düzenlendiği, bunlardan 272`sinin çıkışının yapıldığı belirtildi. Düzenlenen 15 izin belgesine istinaden sokulan gıda yüklü tırların henüz çıkışının yapılmadığı kaydedildi.


Verilen bilgiye göre, yurtdışında fiyatın çok düşük olması nedeniyle transit ticarette kaçakçılık, et, tereyağı, peynir yanında İran menşeli çay, fıstık ve kuru üzümde yoğunlaşıyor. Transit ticaret kapsamında yurda sokulan bu ürünler, yurtiçinde satılıyor. Halen, Mart-Nisan aylarında transit geçiş için yurda sokulan İran menşeli 1500 tondan fazla çay ile Haziran`da yurda sokulan 13 ton fıstık, Ağustos-Eylül aylarında yurda sokulan 38 tona yakın kuru üzümün yurtdışına çıkırıldığına ilişkin belge bulunamadı. Bakanlık yetkilileri, transit geçiş için yurda sokulmasına karşın yurtiçinde faturasız olarak satılan ürünler nedeniyle, devletin milyarlarca lira vergi kaybına uğradığını, yerli üreticinin haksız rekabet ile karşı karşıya kaldığını, ayrıca bu gıdaların hiç bir şekilde denetlenememesi nedeniyle tüketicilerin sağlığının tehdit edildiğini vurguladılar. Verilere göre, vize uygulaması başlatılan Mart`tan Kasım ayına kadar, 20.2 bin ton çay, 9 bin ton kuru üzüm, 2 bin ton fıstık, 21 bin ton karpuz, 36 bin ton elma, 13 bin ton muz olmak üzere yaklaşık 103 bin ton bitkisel ürünün transit geçişi için izin belgesi verildi. Yetkililer, transit ticaretteki kaçağın, sadece geçiş için giren ürünlerin yurtiçinde satışı yoluyla değil, giren ürünün miktarının eksik beyan edilmesi yoluyla da yapıldığına dikkat çekiyorlar. Kayıtların gerçeği yansıtmaması nedeniyle, kaçağın boyutunun daha da büyük olduğu vurgulanıyor.


GÜMRÜK MÜSTAŞARLIĞI`NIN VERİLERİ;

A.A muhabirinin konu ile ilgili olarak görüştüğü Gümrük Müsteşarlığı yetkilileri de, Tarım Bakanlığı`nın çıkış yapmadığı yolunda bildirdiği 4 ihbardan üçünde, tırların yurtdışına çıkışının yapıldığının belirlendiğini, bir firmaya ait tırda ise giriş kaydına bile rastlanmadığını söylediler. Uzmanlar, bu durumda, firmanın muhtemelen sahte belgeler ile Tarım Bakanlığı`ndan geçiş izni aldığı yorumunu yaptılar. Türkiye`de yılda ortalama 3 milyon transit geçiş belgesi düzenlendiğini belirten yetkililer, transit geçiş için yurda giren tırların tır karnesi ile izlendiğini, verilen sürede çıkış gümrüğüne gitmeyen tırlar hakkında takibe geçildiğini anlattılar. Tır karnesi ile izlemeye alınan tırlar nedeniyle devletin vergi kaybının olmadığını belirten yetkililer, şu bilgiyi verdi: Uluslararası kurallar gereğince, tır karnelerini veren kuruluşlar, bu tır ile taşınan malın vergisini taahhüt ediyor. Eğer bu tır, öngörülen sürede çıkış yapmazsa ve bir yıl içinde bu tır ve içindeki mallar ele geçirilemezse, vergisi bu taahhüt eden kuruluştan isteniyor. Diğer taraftan eğer tır karnesi yoksa, yurda girişte, malın vergi değeri kadar teminat alınıyor. Tır çıkmazsa bu teminat nakte çevriliyor. Dolayısıyla, bu ticaretten devletin vergi kaybı önleniyor.


GİREN MAL İLE BEYANNAMEDE GÖSTERİLEN MAL FARKLI;

Uzmanlar, transit geçişlerde kaçakçılığın, firmaların bazı gümrükçülerle işbirliği yapıp, yurtdışına çıkmayan tırı çıkmış gibi göstermesinden veya tırın içindeki malın cinsini ve değerini yanlış beyan etmesinden kaynaklandığını vurguluyorlar. Verilen bilgiye göre, Altınbaş Holding olayında yapılan incelemede, gümrüklerde malın miktarının eksik bildirilmesi veya yurda sokulan mal ile beyannamede gösterilen malın farklı olması nedeniyle devletin 18 milyon dolar tutarında vergi kaybı olduğu ortaya çıktı. Uzmanlar, bu tür kaçakçılığın önlenmesi için mutlaka malın menşei ülkesindeki belgelere ulaşılması ve karşılıklı belge kontrolünün yapılması gerektiğini anlattılar. Altınbaş olayında da, çeşitli zorluklara karşın Suriye ile bu tür işbirliği yapıldığını kaydeden yetkililer, böylece, alçı beyannamesi verilerek şeker ithal edilmesi veya 5 tonluk beyanname verip 25 ton mal ithal edilmesi gibi olayların tespit edilebildiğini belirttiler. Yetkililer, malın menşei ülkesinden bilgi alınmasında yaşanan sorunlar nedeniyle, bazı soruşturmaların sonuçlanmasının uzun zaman aldığına dikkati çektiler.


700 MİLYAR LİRALIK ET KAÇAKÇILIĞI ÖNLENDİ;

Bu arada Gümrük Müsteşarlığı müfettişleri, yapılan bir ihbarı değerlendirerek, Eylül ayında, transit ticaret yoluyla 700 milyar liralık et kaçakçılığını da önlediler. Edinilen bilgiye göre, Mersin Serbest Bölgesi`nden transit ticaret amacıyla yurda bin 500 ton et sokan Bursa merkezli bir firma, bazı gümrükçülerle anlaşarak, bu eti Mardin`den yurtdışına çıkarılmış gibi gösterdi. Ancak, yapılan inceleme sonucunda, bu etin yurtiçinde pazarlandığı ortaya çıkarıldı. Firmanın sahip ve sorumlularıyla, ilgili gümrük elemanları hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunuldu.