Türkiye`nin Dış Ticaret Açığı Genişledi

Türkiye`Nin Bu Yilin Ocak- Ağustos Döneminde Diş Ticaret Açiği Yüzde 132.5 Oraninda Genişleyerek 14 Milyar 484 Milyon Dolar Oldu -İhracat, Bavul Ticaretinin Katkisi İle 20 Milyar 157 Milyon Dolar Olarak Gerçekleşti. -Altin İthalati Da Dahil Olmak Üzere, İthalat Harcamalari 34 Milyar 641 Milyon Dolara Yükseldi.



ANKARA (A.A) -16.11.2000- Cari işlemler dengesinin önemli kalemlerinden dış ticaret açığı, bu yılın Ocak- Ağustos döneminde yüzde 132.5 oranında genişleyerek 14 milyar 484 milyon dolar oldu. Merkez Bankası, Türkiye`nin 2000 yılı Ocak-Ağustos dönemine ait ödemeler dengesi verilerini açıkladı. Buna göre, 1999 yılı Ocak-Temmuz döneminde 1 milyar 231 milyon doları tutarında bavul ticareti gelirinin de ilave edilmesiyle 18 milyar 538 milyon dolar olarak gerçekleşen ihracat (FOB) gelirleri, 2000 yılının Ocak-Ağustos döneminde 1 milyar 786 milyon dolar tutarındaki bavul ticaretinin katkısı ile 20 milyar 157 milyon dolar olarak gerçekleşti. Buna karşılık, geçen yılın Ocak-Ağustos döneminde 773 milyon ABD doları tutarındaki altın ithalatı da dikkate alındığında 24 milyar 767 milyon dolar olan ithalat (FOB) harcamaları, 2000 yılının Ocak- Ağustos döneminde, 1 milyar 354 milyon dolar tutarındaki altın ithalatı da dahil olmak üzere 34 milyar 641 milyon dolara yükseldi. Bu gelişmeler sonucunda, 1999 yılının Ocak-Ağustos döneminde 6 milyar 229 milyon dolar olan dış ticaret açığı, 2000 yılının aynı döneminde yüzde 132.5 oranında artışla 14 milyar 484 milyon dolar olarak gerçekleşti.


DİĞER MAL VE HİZMET GELİR VE GİDERLERİ;

Diğer mal ve hizmet gelirleri ana başlığı altında yeralan turizm gelirleri ise geçen yılın Ocak-Ağustos dönemine göre yüzde 47.6 oranında artarak, 4 milyar 830 milyon dolar olarak gerçekleşti Faiz gelirleri, söz konusu dönemler itibariyle yüzde 8.9 oranında artarak 1 milyar 695 milyon dolar, diğer mal ve hizmet gelirleri ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 6.1 oranında azalışla 7 milyar 511 milyon dolar oldu. Öte yandan diğer mal ve hizmet giderleri incelendiğinde, turizm giderlerinin yüzde 18, faiz giderlerinin yüzde 8.2 oranında artmasına karşılık, diğer mal ve hizmet giderleri yüzde 14,7 azaldı. Sonuçta bu kalemler sırasıyla 1 milyar 351 milyon dolar, 3 milyar 811 milyon dolar ve 4 milyar 588 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2000 yılının Ocak-Ağustos döneminde, karşılıksız transferler kalemi içerisinde yeralan işçi gelirleri yüzde 6 oranında azalarak, 3 milyar 67 milyon dolara düştü.


SERMAYE HAREKETLERİ;

Doğrudan yatırım işlemlerinde, yurtdışında yerleşik kişilerin yurtiçinde yaptıkları net yatırım bir önceki yılın aynı dönemine göre 305 milyon dolar azalarak 245 milyon dolar olarak gerçekleşti. Yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında yaptıkları net yatırım 406 milyon dolar artarak 712 milyon dolara yükseldi. Sonuç itibariyle, doğrudan yatırımlar net 467 milyon dolar çıkış gösterdi.


DIŞ BORÇLANMA;

Portföy yatırımları kalemine ilişkin gelişmeler incelendiğinde, uluslararası sermaye piyasalarından geçen yılın Ocak-Ağustos döneminde 1 milyar 163 milyon dolar tutarında, 2000 yılının aynı döneminde ise 5 milyar 327 milyon dolar tutarında tahvil ihracı yoluyla net borçlanma gerçekleştirildiği görülüyor. Diğer taraftan, menkul kıymet yatırımlarında yurtiçinde yerleşiklerin yurtdışında menkul değer alım-satımlarının, geçen yılın Ocak-Ağustos döneminde 350 milyon dolar net satım, bu yılın aynı döneminde ise 268 milyon dolar net alımla sonuçlandığı gözlendi. Buna karşılık, yurtdışında yerleşiklerin net menkul değer alım-satımlarının, aynı aylarda sırasıyla 500 milyon dolar ve 703 milyondolar net alım gösterdi. Sonuçta portföy yatırımları, 1999 yılının Ocak-Ağustos döneminde 2 milyar 13 milyon dolar, 2000 yılının aynı döneminde ise 5 milyar 762 milyon dolar tutarında girişle sonuçlandı.


UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ;

Uzun vadeli sermaye hareketlerinde 1999 yılının Ocak-Ağustos döneminde 247 milyon dolar net çıkış olurken, 2000 yılının aynı döneminde ise 3 milyar 154 milyon dolar net giriş gerçekleşti. Uzun vadeli döviz kredisi kullanımları 6 milyar 561 milyon dolardan 10 milyar 962 milyon dolar düzeyine çıktı, söz konusu artış, genel hükümetin borçlanmasındaki 1 milyar dolarlık artış ile diğer sektörlerin borçlanmasındaki 3 milyar 340 milyon dolarlık artıştan kaynaklandı. Anapara geri ödemeleri 2000 yılının Ocak-Ağustos döneminde 6 milyar 800 milyon dolardan 8 milyar 279 milyon dolara yükseldi. Kredi mektuplu döviz tevdiat hesaplarında, 1999 yılı Ocak-Ağustos döneminde 8 milyon dolar azalış gösterirken, 2000 yılının aynı döneminde ise 471 milyon dolar artış gözlendi. Kısa vadeli sermaye hareketleri-varlıklar bölümünün, verilen krediler kaleminde 1999 yılı Ocak-Ağustos döneminde 361 milyon dolar tutarında yurtdışına kredi açılırken, 2000 yılının aynı döneminde bu tutar 133 milyon dolar olarak gerçekleşti.


Bankaların yurtdışı muhabirleri nezdindeki döviz mevcutları kaleminde, 1999 yılının Ocak-Ağustos döneminde 207 milyon dolar artış gözlenirken, 2000 yılının aynı döneminde 899 milyon dolar artış yaşandı. Kısa vadeli sermaye hareketleri-yükümlülükler toplam olarak incelendiğinde, 1999 yılının Ocak-Ağustos döneminde 1 milyar 7 milyon dolar artış olurken, 2000 yılının aynı döneminde 4 milyar 35 milyon dolar arttı. Bunun içerisinde, Bankalarca sağlanan krediler kalemi 1999 yılının Ocak-Ağustos döneminde net 995 milyon ABD doları kullanım gösterirken, 2000 yılının aynı döneminde kullanım miktarı 3.191 milyon ABD doları oldu. Diğer sektörlere ait Ticari krediler kaleminde 1999 yılı Ocak-Ağustos döneminde net 487 milyon dolar, 2000 yılının aynı döneminde ise net 979 milyon ABD doları kullanım gerçekleşti. Nakit döviz kredilerinde 1999 Ocak-Ağustos döneminde net 49 milyon ABD dolar kullanım yaşanırken; 2000 yılının aynı döneminde net 65 milyon ABD dolar geri ödeme yapıldı.


Sonuç olarak, kısa vadeli yükümlülükler kapsamında yeralan sağlanan krediler kalemi, sırasıyla 1 milyar 488 milyon dolar ve 4 milyar 247 milyon dolar net kullanım gösterdi. Mevduat hesapları, 1999 yılının Ocak-Ağustos döneminde 481 milyon dolar azalış olurken; 2000 yılının aynı döneminde, özellikle, yurtdışında yerleşik bankaların bankalar nezdindeki hesaplarında gözlenen azalışa bağlı olarak 212 milyon ABD doları tutarında düşüş gerçekleşti. Resmi rezervler 1999 yılının ilk sekiz ayında 4 milyar 860 milyon dolar artarken, 2000 yılının aynı döneminde 2 milyar 960 milyon dolar yükseldi.