Küresel Tükeniş

IUCN’nin 2000 raporu, insanlığın doğal süreçten 50 kat hızlı bir yok olmaya neden olduğunu ortaya koydu: 11 bin hayvan ve bitki türü alarm veriyor...


İnsanların, doğadaki diğer canlıları yok olmanın eşiğine getirdiğini yansıtan, soyu tükenmekte olan türlerin listesi, Uluslararası Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından yayınlandı: Goriller, İberya vaşağı, bazı yunus türleri, kartallar, sekiz tür tatlı su kaplumbağası ve 16 tür albatros yeryüzünden silinmek üzere...


11 MEMELİ TEHLİKEDE;

The Guardian’ın haberine göre, dev balinalardan geyiklere kadar canlı türlerin hayatta kalma şansını inceleyen en geniş çalışma olan 2000 listesinde, insanlığın, doğal süreçten 50 kat hızlı bir yok olmaya yol açtığı sonucuna varılıyor. Dört yılda bir yayınlanan rapor, 1996’dan bu yana, 11 memelinin, soyu tükenmek üzere olan türler kategorisine girdiğini ve Miss Waldron kırmızı kolobus maymununa ise Fildişi Sahili ve Ghana’da uzun aramalara rağmen rastlanmadığını gösteriyor.


KATEGORİLERE AYRILIYOR;

Soyu tehlikede olan türler, yok olma tehlikelerine göre kategorilere ayrılıyor: Listeye giren ve soyu tehlike altında olan türlerin yakın gelecekte yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalacağı tahmin ediliyor. Bu kategoride, 11 bin 46 hayvan ve bitki türü var. Dört memeli cinsinden biri ve sekiz kuş cinsinden biri bu listede yer alıyor. “Soyu tükenmek üzere ifadesi ise türün yok olmasının çok yakınlaştığını gösteriyor. Nijerya-Kamerun sınırındaki ormanda yalnızca 150-200 adet kalan Cross Nehri gorili var.Sayıları 6 binden 350-600’e inen Filipin kartalı, bu kategoriye girenlerden. Bu kartalın yaşadığı ormanda halen kesim var; IUCN’ye göre, bu kartal korunabilirse, aynı ormanda yaşayan ve yok olma tehlikesi altındaki 27 kuş türü de korunabilecek. Raporda ayrıca, küresel tükenme durumunun tahmin edilenden daha kötü olduğu ve aralarında primatlar ile sürüngenlerin de bulunduğu pekçok cinsin sayılarının hızla azaldığı belirtiliyor. Diğer yandan da pekçok hayvan ve bitki türünün, keşfetmemize ve tanımlamamıza fırsat kalmadan yok olacağına da dikkat çekiliyor.


UMUT SİNYALLERİ;

Listeyi derleyen Cambridge mezunu bilim adamı Craig Hilton Taylor, işinin dünyadaki en zor meslek olduğunu düşünüyor ve kimi zaman karamsarlığa kapıldığını belirtiyor. Taylor, hiç umudun kalmadığı durumlarda, bölgede neler olduğunu bilmeden, öncelikli müdahalenin tespit edilemeyeceğinin de altını çiziyor.
Ancak her şeye rağmen durumları iyiye giden türler de var. Örneğin, tüm dünyada sayıları çok azalan susamurunun İngiltere’de çoğaldığı belirtiliyor. 1970’lerde yaşama alanı Güney Afrika’yla sınırlı ve sayısı 200’e düşmüş olan beyaz gergedanlar bugün 11 bine ulaştı ve birkaç ülkeye yayılmış durumda.


ÜLKELERE YAKIN PLAN;

SOYU tükenmek üzere olan en çok memeli ve kuş türü, Endonezya, Hindistan, Brezilya ve Çin’de. Bitki türleri ise Orta ve Batı Afrika’da, Güneydoğu Asya ve Avrupa’da da durum pek parlak değil. Büyük bölümü İspanya’da olan İberya vaşağının sayısı, yaşam alanı küçüldüğünden 600’e kadar indi. İngiltere’de kırmızı sincapların sayısı hızla azalıyor, çok sayıda küçük gözlü vatoz ise tarak ağlarında can veriyor. İngiltere kıyılarında avlanan ve eskiden Kraliçe’ye sunulan adi mersin balığının soyu, Baltık Denizi’ndeki aşırı avlanma nedeniyle yok oluyor.


SOYU TÜKENMEK ÜZERE OLAN CANLILAR;


Adı: Testere balığı
Habitat: Atlantik
Statüsü: Tükenmek üzere
Sayısı: Bilinmiyor

Adı: Mersin balığı
Habitat: Baltık/Kuzey Denizi
Statüsü: Tükenmek üzere
Sayısı: Bilinmiyor

Adı: İberya vaşağı
Habitat: İspanya/Portekiz
Statüsü: Tehlike altında
Sayısı: 600

Adı: Tibet antilobu
Habitat: Tibet, Çin, Hindistan
Statüsü: Tehlike altında
Sayısı: 65.000

Adı: Çin timsahı
Habitat: Yangtze Nehri
Statüsü: Tükenmek üzere
Sayısı: Bilinmiyor

Adı: Kutu kaplumbağası
Habitat: Asya
Statüsü: Altı cinsinin soyu tükenmek üzere
Sayısı: Bilinmiyor

Adı: Balina köpekbalığı
Habitat: Tropik denizler
Statüsü: Savunmasız
Sayısı: Bilinmiyor

Adı: Göçmen albatros
Habitat: Güney Kutbu Denizi
Statüsü: Tehlike altında
Sayısı: 28.000

Adı: Beyaz gergedan
Habitat: Afrika
Statüsü: İyileşiyor
Sayısı: 11.000

Adı: Samur antilop
Habitat: Angola
Statüsü: Tükendiği zannediliyordu ancak soyu tükenmek üzere
Sayısı: 100’den az

Adı: Filipin kartalı
Habitat: Filipin ormanları
Statüsü: Tükenmek üzere
Sayısı: 300-600

Adı: Hector yunusu
Habitat: Yeni Zelanda
Statüsü: Tehlike altında
Sayısı: Bilinmiyor. (MİLLİYET)