Patates Mantarı Hortladı
Irlanda`Da 19. Yy Ortalarında Kıtlık YaratanPatates Mantari Hortladi -Bu Kez Daha Güçlü Olarak Yeniden Beliren Patates Mantariyla Mücadele Için Abd Ve Avrupali Bilimadamlari Işbirliğinde.
MEKSİKA (A.A) - 26.10.2000 - Kıtlık yaratıp, 1 milyon kişinin ölümüne ve 19. yüzyıl ortalarında İrlanda`dan ABD`ye kitlesel göçlere neden olan patates mantarı yeniden ve bu kez daha güçlenmiş haliyle hortladı. ``Patates Kıtlığı`` denilen İrlanda`da 19`uncu yüzyıldaki büyük açlık ve kıtlığa neden olan patates mantarı hastalığı yeryüzüne yayılırken, bu patates zararlısıyla mücadele için ABD`li, Rus ve Polonyalı bilimadamları işbirliği ediyor. Patates mantarının hortladığı yer olan Meksika`nın başkenti Meksiko City`nin dışındaki sanayi kenti Toluca`daki bilimadamları, iki hektarlık alanda yetiştirdikleri, akla gelebilecek her patates türü üzerindeki denemelerinde, İrlanda`daki kıtlığa neden olmuş patates mantarına dayanıklı patates türü geliştirmeye çabalıyor. Patates mantarı kısa yapraklı patates bitkilerine ve bazen de patates yumrularına musallat olup, dünyadaki en önemli gıdalardan birini tahrip ediyor. Bu tip patates mantarının hasattan sonra, depolarda da belirdiği gözleniyor. Potato late blight (patates geç mantarı `küfü`, soldurucusu) adındaki bu patates zararlısı, Meksika`nın Toluca kenti bölgesinin serin, nemli iklimini çok seviyor. Aynı dağ iklimi, patates yetiştirmek için çok elverişli bulunuyor.
İspanyol Fetihçileri`nce Latin Amerika ülkelerinden Avrupa`ya taşınan patatesin anavatanı sayılan Meksika`da patates üretimi, zararlılara dayanıklı türlerin geliştirilmesi sayesinde 1950-1980 döneminde altı misli arttı. Meksika`da aynı dönemde kişi başına patates tüketimi de üç misli arttı. Günümüzde, patates zararlılarına dayanıklı türler ülke üretiminin üçte birini oluşturuyor. Biri Meksika`da, diğeri New York, Ithaca`daki Cornell Üniversitesi`nde iki programla, zararlılara dayanıklı, dirençli patates türleri geliştirilip, yetiştirme testleri Meksika`da yapılıyor. Hastalıklara, zararlılara dirençli patates türlerinin yaygın kullanımının önünde bazı engeller var: bazıları patates cipsi ya da patates kızartması yapmak için uygun değil, diğerleri yetişmek için çok suya ihtiyaç duyuyor ya da çok geç olgunlaşıyor.
TALEPLERE UYGUN PATATES EN GEÇ 10 YILDA GELİŞTİRİLECEK;
Bilimadamlarına göre, hem çiftçiler, hem de tüketicilerin taleplerine uygun ve de hastalıklara dirençli patates çeşidi en geç 10 yıla kadar geliştirilecek. O zamana kadar, giderek daha çok sayıda yetiştirici, patates mantarı sorununu, giderek daha çok sprey ilaç sıkarak gidermeye çabalıyor. ``fungicide metalaxyl`` adlı her patates ekim sezonunda kullanmak, ``late blight`` adlı patates mantarını önlüyor. bu hastalığın bir patates tarlasına zarar vermesini önlemek için çiftcilerin ``fungicide metalaxyl` spreyini, ABD için her ürün sezonunda 12 keze kadar sıkmaları gerekiyor ki, bu da üretim maliyetini hektar başına 500 dolar artırıyor.
Bu patates zararlısına ABD ve Meksika`nın yanı sıra, Rusya, başta olmak üzere, Avrupa ve Asya ile Afrika`da da rastlanıyor. Patates mantarıyla sprey ilacıyla mücadele, patates tarımını giderek daha az karlı hale getirirken, çevre tahribatına da neden oluyor. Patatesin ekmekten sonra en fazla tüketilen ikinci besin maddesi olduğu Rusya`da küçük bahçelerindeki tarhlarda yetiştirilip, ilaç sprey sıkılaması, sürdürülebilir tarım ve gıdada kendi kendine yeterliliği tehlikeye atabilir. Bu durumda, şiddetli bir ``late blight`` patates mantarı, Rusya`da milyonlarca kişiye zarar verip, muhtemelen bölgeyi istikrarsızlaştırabilir. Bu konuda daha ayrıntılı bilgi Internet`deki ``http://www.wfpf.org/laureates/previous/1990/1990.htm`` sitesinden edinilebilir.
MEKSİKA (A.A) - 26.10.2000 - Kıtlık yaratıp, 1 milyon kişinin ölümüne ve 19. yüzyıl ortalarında İrlanda`dan ABD`ye kitlesel göçlere neden olan patates mantarı yeniden ve bu kez daha güçlenmiş haliyle hortladı. ``Patates Kıtlığı`` denilen İrlanda`da 19`uncu yüzyıldaki büyük açlık ve kıtlığa neden olan patates mantarı hastalığı yeryüzüne yayılırken, bu patates zararlısıyla mücadele için ABD`li, Rus ve Polonyalı bilimadamları işbirliği ediyor. Patates mantarının hortladığı yer olan Meksika`nın başkenti Meksiko City`nin dışındaki sanayi kenti Toluca`daki bilimadamları, iki hektarlık alanda yetiştirdikleri, akla gelebilecek her patates türü üzerindeki denemelerinde, İrlanda`daki kıtlığa neden olmuş patates mantarına dayanıklı patates türü geliştirmeye çabalıyor. Patates mantarı kısa yapraklı patates bitkilerine ve bazen de patates yumrularına musallat olup, dünyadaki en önemli gıdalardan birini tahrip ediyor. Bu tip patates mantarının hasattan sonra, depolarda da belirdiği gözleniyor. Potato late blight (patates geç mantarı `küfü`, soldurucusu) adındaki bu patates zararlısı, Meksika`nın Toluca kenti bölgesinin serin, nemli iklimini çok seviyor. Aynı dağ iklimi, patates yetiştirmek için çok elverişli bulunuyor.
İspanyol Fetihçileri`nce Latin Amerika ülkelerinden Avrupa`ya taşınan patatesin anavatanı sayılan Meksika`da patates üretimi, zararlılara dayanıklı türlerin geliştirilmesi sayesinde 1950-1980 döneminde altı misli arttı. Meksika`da aynı dönemde kişi başına patates tüketimi de üç misli arttı. Günümüzde, patates zararlılarına dayanıklı türler ülke üretiminin üçte birini oluşturuyor. Biri Meksika`da, diğeri New York, Ithaca`daki Cornell Üniversitesi`nde iki programla, zararlılara dayanıklı, dirençli patates türleri geliştirilip, yetiştirme testleri Meksika`da yapılıyor. Hastalıklara, zararlılara dirençli patates türlerinin yaygın kullanımının önünde bazı engeller var: bazıları patates cipsi ya da patates kızartması yapmak için uygun değil, diğerleri yetişmek için çok suya ihtiyaç duyuyor ya da çok geç olgunlaşıyor.
TALEPLERE UYGUN PATATES EN GEÇ 10 YILDA GELİŞTİRİLECEK;
Bilimadamlarına göre, hem çiftçiler, hem de tüketicilerin taleplerine uygun ve de hastalıklara dirençli patates çeşidi en geç 10 yıla kadar geliştirilecek. O zamana kadar, giderek daha çok sayıda yetiştirici, patates mantarı sorununu, giderek daha çok sprey ilaç sıkarak gidermeye çabalıyor. ``fungicide metalaxyl`` adlı her patates ekim sezonunda kullanmak, ``late blight`` adlı patates mantarını önlüyor. bu hastalığın bir patates tarlasına zarar vermesini önlemek için çiftcilerin ``fungicide metalaxyl` spreyini, ABD için her ürün sezonunda 12 keze kadar sıkmaları gerekiyor ki, bu da üretim maliyetini hektar başına 500 dolar artırıyor.
Bu patates zararlısına ABD ve Meksika`nın yanı sıra, Rusya, başta olmak üzere, Avrupa ve Asya ile Afrika`da da rastlanıyor. Patates mantarıyla sprey ilacıyla mücadele, patates tarımını giderek daha az karlı hale getirirken, çevre tahribatına da neden oluyor. Patatesin ekmekten sonra en fazla tüketilen ikinci besin maddesi olduğu Rusya`da küçük bahçelerindeki tarhlarda yetiştirilip, ilaç sprey sıkılaması, sürdürülebilir tarım ve gıdada kendi kendine yeterliliği tehlikeye atabilir. Bu durumda, şiddetli bir ``late blight`` patates mantarı, Rusya`da milyonlarca kişiye zarar verip, muhtemelen bölgeyi istikrarsızlaştırabilir. Bu konuda daha ayrıntılı bilgi Internet`deki ``http://www.wfpf.org/laureates/previous/1990/1990.htm`` sitesinden edinilebilir.
Bu haberi okuyanlar bunları da okudu
