Tupras Hısselerı Alınır Ama...

Basladi baslayacakderken nihayet Tupras icin dugmeye basildi. Turkiye`nin kendi alaninda en buyuk sirketinin halka arzi geceh hafta basladi. 22 Mart tarihinde baslayan talep toplama bu hafta sona eriyor. Bu arada sirket ve Ozellestirme Idaresi yetkililerinden olusan kalabalik bir heyet, yurtdisinda satis icin gorusmelere cikti gecen hafta. Ozellestirme Idaresi buyuk bir kampanya baslatti. Tupras icin. Gecen hafta sik sik gerek yazili, gerek gorsel basinda Tupras karsimiza cikti. Hatta Tupras icin hazirlanmis brosurler gazetelere insert oldu. Hisselerin nasil satilacagi, basvurularin nasil yapilacagini artik herkes ogrenmis durumda (Yine de hatirlatalim; konsorsiyum uyesi bir banka ve araci kuruma basvuruyorsunuz, ister nakit isterseniz kredi kartinizla alim icin ilk basvurunuzu yapiyorsunuz. Kesin satis, fiyat belirlendikten sonra gerceklesiyor). Para okurlari hatirlayacaklardir. Tum bunlari yaklasik uc hafta once henuz kampanyalar baslamadan once duyurmustuk. Bu hafta kapak sayfalarinda konumuz Tupras. Ancak ne Tupras`in halka arzinin nasil yapilacagi ne de sirketin durumu. Kapak sayfamizin onemli bir kisminin fiyat konusunda yapilan tahminlere ve yorumlara ayirdik. Bu arada yatirimcinin kafasindaki en onemli sorunun yanitini aradik. Tupras alinir mi? Hemen hatirlatalim, su donemler araci kurumlar alinan karar geregi -hissenin fiyatinin etkilenmemesi icin- aciklama yapamiyorlar. Bu nedenle yorumlari isim vermeden kullanmak durumundayiz. Ozellestirme ıdaresi Baskanligi`nin aciklamasinna gore hisse senetlerinnin satis bbedelleri kesin talep doneminin sona ermesiyle elde edilecek yurtici ve yurtdisi toplam talebe bagli olarak tespit edilecek. Kesin talep oncesi gazetelerde yayimlanacak sirkulerde belirtilen fiyat araliginin tavanindan toplam bedel yatirilacak. Fiyat hissenin son 15 gunluk fiyatinin ortalamasi alinarak hesaplanacak. Yerli yatirimcilara pesin odemede yuzde 12, kredi kartiyla odemede yuzde 7 indirim soz konusu. Alim gucu yuksek yatirimcilara yapilacak olan indirim ise yuzde 4 duzeyinde tutuldu. Tupras`in 23 Mart itibariyle fiyati 37 bin 500 lira civarinda bulunuyor. Uzmanlara seyrin bu seviyelerde devam edeceginden hareketle halka arz fiyatini soruyoruz. (Borsadaki fiyatin yukselmesi durumunda ortalama yukselecegi icin 37 binli fiyat seviyelerini kriter olarak aliyoruz) Buyuk cogunluk iskonntolari da dahil ederek ortalama 35 bin lirada birlesiyor. Ancak borsanin cikisi ve paralelinde Tupras hisselerinin deger kazaanmasi bu rakami yukseltebilecegine dikkat cekiliyor. Peki Tupras hisseleri alinmali mi? Eger uzun vadeli dusunuyorsaniz, Turkiye`nin en buyuk sirketlerinden birine ortak olmak istiyorsaniz evet. Soruya su sekilde de yanit verilebilir. Kisa vadede buyuk beklentileriniz varsa uzak durun. Yani "hisse bir kac gunde iyi prim yapar ben de satar kazanirim" diyorsaniz hayal kirikligina ugrama riskiniz cok fazla. Bu arada vadesi ne olursa olsun tum birikimlerinizi de kullanmaniz yanlis olur. Klasik bir kural geregi (sepet ve yumurta) birikimlerin tamami tek bir enstrumana yatirilmaz. Bu arada halka arzin buyuklugune de dikkat cekmekte yarar var. Yaklasik olarak 700 milyon dolarlik bir arz bu. Yani piyasadan bu miktardan para cikisi yasanacak. Uzmanlarin yorumuna gore Tupras gibi bir sirketin halka aciklik oraninin yuzde 6`dan yuzde (15 daha acilarak) yuzde 21`e (talebe gore daha da fazla olabilir) cikmasi likiditeyi daraltacak. Yeni likiditasyonu piyasanin kabul etmesi gerektigini belirten uzmanlar Kardemir ornegini gosteriyorlar. Tabii bu kadar buyuk arzlarda basari icin hisseye sahip cikilmasi gerektigine de dikkat cekiliyor ki bu da bu arzda gerceklesiyor. Hisse satisini yapacak olan konsorsiyum`un lideri Garanti Yatirim. Ozellestirme Idaresi baskanligi`nin yaptigi son aciklamaya gore arzda "yesil ayakkabi opsiyonu" kullanilacak. Yani hissenin fiyatinin altina dusmesi durumunda Garanti Yatirim yuzde 15`lik opsiyonu kullanarak hisseyi halka arz fiyatina yukseltecek. Bu bir nevi `marker maker`lik olacak. Burada Ozellestirme Idaresi baskanligi (OIB) eline gececek olan miktarin yuzde 15`ini bu is icin ayiriyor. Yani Garanti Yatirim hisse aldikca ayirdigi fondan odemeyi yapacak. Uzmanlar (1993 yilinda Kamu Ortakligi Idaresi`nin yapmaya calistigi) bu gorevin ozel bir sirkete verilmesini cagdas ve basarili buluyor ve yatirimci acisindan guvence olarak degerlendiriyorlar. Tabi yuurtdisinda yapilacak olan satislar da belirleyici olacak. Gecen hafta sonunda bir heyet tanitim icin yurtdisina cikti. Tum arzlarda oldugu gibi, bu arzda da yabannci talebi basari icin onemli bir kriter. Yabancilar konusunda endise soz konusu. Yabancilarin iki aydir alim yapmadiklarini soyleyen bir borsaci onemli miktarda alim yapabilmeleri icin ekonomik ortamin olusmadigini soyluyor. Bu arzda belirsizliklerin soz konusu oldugunu soyleyen bir baska borsaciya gore ise arzin ardindan nasil bir piyasa olusacaginin belirsiz ve bu nedenle alim cazip degil. Ayni borsaciya gore piyasanin kaldirip kaldiramayacagi dusunulmeden hareket ediliyor ve pesin alim yapanlar hemen borsada satisa gecebilirler. Tupras`in halka arziyla ilgili degerlendirmeler boyle. Simdi de gecmise donuyoruz. Ozellestirme Idaresi eski Baskani ve Eti Menkul Degerler Yonetim Kurulu Murahhas Aza`si Ismail Hakki Karakaya`ya soruyoruz; "Tupras`in arzini nasil degerlendiriyorsunuz?" Karakaya, Tupras`ta bir strateji degisikligi yasandigini soyluyor. Daha onceki yillarda Izmır, Aliaga ve Kirikkale rafinelerinin ayri ayri anonim sirketlere donusturulmesi ve bunlarin blok halinde satisinin soz konusu oldugunu belirten Karakaya, ayni donemde yapilan calismalara gore kalan hisselerin halka arzedilmesinin planlandigini soyluyor. Ileride bu konunun tekrar gundeme gelebilecegini kaydeden Karakaya, bu durumda hisse dagitiminda bazi sorunlar yasanabilecegine de dikkat cekiyor. Karakaya`ya gore eski stratejiden vazgecilmesinin nedeni IMF ile yapilan stand-by anlasmasinda ozelllestirme gelirlerinin performans kriteri olmasi ve bu nedenle Tupras`in arzinda acele edilmesi. Genel olarak Karakaya ozellestirme calismalarini basarili buluyor. Bunu da hukuki alt yapinin oturmasi (tahkim duzenlemesi), siyasi istikrar, muhalefetin dahi ozellestirmeyi desteklemesi ve Ozellestirme Idaresi`ndeki istikrara bagliyor. "Su anda neden ozellestirme degil, nasil ozellestirme yapalim tartismasi var" diyen Karakaya, yilin ikinci yarisinda OIB ve Hazine`nin kasasina 3.5-4 milyar dolarlik bir nakit girisi olacagini ve bunun butce uzerinde olumlu etki yapacagini kaydediyor. Evet... Tupras`in halka arzi gerceklesmek uzere. Tupras`in ardindan hisseleri borsada islem goren sirketlere de sira geliyor. Ozellestirme Idaresi`nin programina gore Petrol Ofisi`nnin yuzde 51 oranindaki blok satisini takiben 2000 yili sonunda bu sirketin hisselerinin bir bolumu, THY`nin yuzde 25-30 oranindaki kontrol hissesinin cekirdek yatirimciya satisindan sonra geriye kalan bolumu, Erdemir hisselerinin bir bolumu, 2000 yilinin son ceyreginde Petkim`in blok satisin yani sira halka arz yontemiyle hisselerinin satisi soz konusu olacak. ozellestirme Idaresi Baskanligi ayrica SEKA`nin alti isletmesini, Et ve Balik Kurumu`nun uc isletmesini, Kardeniz Bakir isletmelerini, Taksan Takim Tezgahlari Sanayi`ni, Turk Muhendislik Musavirlik ve Muteahhitlik`i ve Meyve ve Buzlu Muhafaza ve Enternasyonal Nakliyat A.S.`yi satisa cikardi. Tum bu sirketler icin teklifler nisan ayinda alinacak. (PARA)