Geleceğin rantı enerji

30.12.2000 - 00:00 | Son Güncelleme :

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Cumhur Ersümer `in ``2003`ten itibaren tümüyle işlerlik kazanacak`` dediği ``enerjide yeni piyasa modeli`` 20 yıl için 80 milyar dolarlık pazarı kapsıyor. TBMM gündemine gelen enerji piyasası yasa tasarısı, 20 yıl için 50 milyar dolar büyüklüğünde olduğu hesaplanan elektrik sektöründe TEAŞ ve TEDAŞ tarafından yürütülen tüm çalışmaları 6 grup halinde serbest piyasaya bırakıyor. Tasarı yasalaşırsa elektrik sektörü; ``üretim, iletim, dağıtım, toptan satış, perakende ve otoprodüktör lisansları`` ile büyük ölçüde özel şirketlere devredilecek. ``Yeni piyasa modeli`` nin ikinci ve daha kapsamlı ayağını Petrol Yasası ve Bazı Yasalarda Değişiklik Taslağı oluşturuyor. Bakanlar Kurulu`nda çalışması süren taslakta, Petrol Piyasası Düzenleme Kurumu`nun oluşumu öngörülüyor. Taslağa göre, doğalgaz piyasasında kamu tekel alanı daraltılarak doğalgaz sağlama, iletim ve dağıtım çalışmaları serbest piyasa koşullarına uygun olarak yeniden düzenlenecek. Petrol ürünleri dağıtımı da bu düzenlemenin kapsamına alınacak.


Özel girişime açılacak

Enerji Bakanı Ersümer, Meclis`teki görüşmelerde yeni modeli açıkladı. 5 yıl içinde 57 ilin konut ve sanayi sektörüne doğalgaz verileceğini vurgulayan Ersümer, şu bilgileri verdi:

``Özel teşebbüse açık olan şehiriçi dağıtım faaliyetlerinde belediyeler ve BOTAŞ dışında girişim bulunmamakta. Yani bir yerde yasaya dayanmayan ancak fiilen oluşmuş kamu tekeli var. Özel sektörün aktive edilmesi konusunda yasal boşluklar var. 20 yılda 30 milyar dolardan fazla yatırım ihtiyacı söz konusu olacak. Gaz ticareti de göz önüne alındığında pazarın işlem hacminin 180 milyar dolara ulaşacağı beklenmekte.``

Enerji Bakanlığı Araştırma-Planlama Koordinasyon Dairesi`nin verilerine göre yalnız Türkiye içindeki pazar büyüklüğü 30 milyar dolara ulaşan doğalgaz sektörü ve boru hatlarıyla ilgili projelerin durumu şöyle:

Tüketim patlaması: BOTAŞ, 2000 yılı ekim ayı sonu itibarıyla 11 milyar 909 milyon metreküp doğalgaz alımı gerçekleştirdi. Aynı dönemde 11 milyar 732 milyon metreküp doğalgaz satışı yaptı. Bu miktarın yüzde 67`si elektrik, yüzde 22`si konut, yüzde 10`u sanayi, yüzde 1`i gübre sektöründe kullanıldı. Doğalgaz kullanımı yıl sonunda yaklaşık 15 milyar metreküpe ulaşmış olacak. Türkiye`nin doğalgaz tüketimi 2010 yılında 55 milyar metreküpe, 2020 yılında 83 milyar metreküpe ulaşacak. Doğalgaz anlaşmalarına göre halen 61 milyar 200 milyon metreküplük alım olanağı bulunmakta.

Batı hattı: Ek tesislerle Rusya Federasyonu`ndan alınacak yıllık gaz miktarı, Bulgaristan, Romanya ve Ukrayna`daki yatırımların tamamlanmasıyla 2002`de, yılda 14 milyar metreküpe yükselecek.

Doğu Anadolu ana iletim hattı: Doğudaki kaynaklardan alınacak doğalgazı ülke içinde taşımak için geliştiriliyor. Doğubeyazıt`tan Ankara`ya kadar 1500 kilometre uzunluğunda olacak. Doğubeyazıt-Erzurum bölümünde boru hattı inşaatı tamamlandı. İran`dan ilk gaz aktarım başlangıç tarihi 30 Temmuz 2001 tarihine ertelendi. Devreye girmesiyle Ağrı, Erzurum, Erzincan, Sıvas, Kayseri, Kırşehir, Konya, Seydişehir`e doğrudan gaz verilecek. Hat üzerinden Doğu Anadolu Bölgesi`nde Iğdır, Kars, Van; Doğu Karadeniz Bölgesi`nde Gümüşhane, Bayburt, Trabzon, Rize, Artvin; Orta Anadolu`da Niğde, Nevşehir, Aksaray, Karaman ve Konya Ereğlisi`ne aktarım yapılacak. Türkmenistan ile yapılan 30 yıl süreli anlaşma uyarınca, alımın 2002-2004 arasında başlaması ve yılda 16 milyar metreküp doğalgaz girişi sağlanması bekleniyor.

Karadeniz Geçişi: Yılda 16 milyar metreküp alım öngörülüyor. 372 kilometresi Rusya, 376 kilometresi Karadeniz, 501 kilometresi Türkiye üzerinde. Çalışmaların 4-7 ay içinde tamamlanması hedefleniyor. Samsun-Ankara hattı inşaatının yüzde 80`i tamamlandı.

Hattın 2001 yılında işletmeye alınması planlanıyor. Hat üzerindeki Samsun, Amasya, Tokat, Çorum, Yozgat, Kırıkkale doğrudan, Ordu ve Giresun dolaylı bağlantılarla gaz alacak.

Bursa-Çan hattı: Bursa-Çan hattının devamı olarak Ezine üzerinden Çanakkale çevresindeki sanayi tesislerine ulaşacak hattın inşaatı tamamlandı. Karacabey civarında yapılacak eklemeyle Balıkesir, Manisa, Turgutlu üzerinden İzmir ve Aliağa`ya ulaşılacak. İnşaatın 2002 yılında bitirilmesi öngörülüyor.

Ankara-Adapazarı hattı: Rusya ve İran`dan Ankara`ya ulaşan doğalgazın batıya gönderilmesini sağlamak üzere mevcut olan hat da koşut olarak Eskişehir-Bozüyük üzerinden Adapazarı`na uzanacak. Yaklaşık 270 kilometre, 2001 yılında devreye alınacak. Bozüyük dolayında yapılacak eklemeyle Kütahya`ya da doğalgaz verilecek.

Güney iletim hattı: 560 kilometre uzunluğunda. 2001 yılının ilk altı ayında ihaleye başlanması, 2002 yılı sonunda devreye alınması hedefleniyor. Sıvas`tan başlayıp Malatya, Kahramanmaraş, Gaziantep, Osmaniye üzerinden Adana`ya, oradan Tarsus ve Mersin`e uzatılacak. Ekleme hatlarla Adıyaman, İskenderun ve Kilis`e de doğalgaz verilmesi amaçlanıyor.

Irak seçeneği: Yılda 10 milyar metreküp Irak doğalgazının boru hattı ile Türkiye`ye taşınması için hazırlanan proje BOTAŞ, TPAO ve TEKFEN tarafından yürütülüyor. TPAO 1994`ten beri Irak`ta hidrokarbon arama ve üretim olanaklarını araştırıyor. 2 Mayıs 1997 tarihinde Irak-Türkiye Doğalgaz İhraç Proje anlaşması imzalandı. Görüşmeler, BM ambargosunun kalkma olasılığına göre devam ediyor.

Tuz Gölü`ne depo: Tüketim fazlasını karşılamak amacıyla Tuz Gölü`nde yapılması tasarlanan yeraltı deposunun mühendislik çalışmaları devam ediyor. 1.6 milyar metreküp kapasitedeki deponun 150 milyon dolara mal olacağı hesaplanıyor.

Diğer kaynaklar: Cezayir, Nijerya, Katar, Mısır, Yemen, Trinidad ve Norveç`le yeni alım anlaşmaları üzerinde çalışılıyor. Bunun için ikinci bir terminalin projesi hazırlanıyor. Mısır`dan, deniz altından inşa edilecek hatla yılda 4 milyar metreküp doğalgaz alımı için çalışma grubu oluşturuldu.

**İki ayrı düzenleme ile tam olarak serbest piyasaya açılacak olan doğalgaz ve elektrik pazarının büyüklüğü 20 yıl için 80 milyar dolar. 5 yıl içinde 57 ilde özel sektör tarafından doğalgaz şebekeleri inşa edilecek. Doğalgaz alımı ve dağıtımı da özel şirketlere verilecek. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Cumhur Ersümer, yeni piyasa modelinin 3 yıl için tümüyle işlerlik kazanacağını vurguladı.

**TBMM gündemine gelen enerji piyasası yasa tasarısı, 20 yıl için 50 milyar dolar büyüklüğünde olduğu hesaplanan elektrik sektöründe TEAŞ ve TEDAŞ tarafından yürütülen tüm çalışmaları 6 grup halinde serbest piyasaya bırakıyor. Tasarı yasalaşırsa elektrik sektörü; ``üretim, iletim, dağıtım, toptan satış, perakende ve otoprodüktör lisansları`` ile büyük ölçüde özel şirketlere devredilecek. (CUMHURİYET)


Bu haberi okuyanlar bunları da okudu
 
  • BIST
  • DOLAR
  • EURO
  • ALTIN
9.137 Değişim: 0,63% Hacim : 87.322 Mio.TL Son veri saati : 17:50
Düşük 9.056 29.03.2024 Yüksek 9.154
Açılış: 9.125
32,3757 Değişim: 0,18%
Düşük 32,2128 29.03.2024 Yüksek 32,5453
Açılış: 32,3174
35,0353 Değişim: -0,08%
Düşük 34,8774 29.03.2024 Yüksek 35,3786
Açılış: 35,0651
2.326,91 Değişim: 0,28%
Düşük 2.314,41 29.03.2024 Yüksek 2.337,29
Açılış: 2.320,42
bigpara

Copyright © 2024 Tüm hakları saklıdır.
Hürriyet Gazetecilik Matbaacılık A.Ş.

YASAL UYARI:
Piyasa verileri Foreks Bilgi İletişim Hizmetleri A.Ş. tarafından sağlanmaktadır. Üye girişi yapılan Canlı Borsa sayfaları haricinde Hisse senedi verileri 15 dk gecikmelidir. Tahvil-Bono-Repo özet verileri her durumda 15 dk gecikmelidir.

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bununla beraber gerek site üzerindeki, gerekse site için kullanılan kaynaklardaki hata ve eksikliklerden ve sitedeki bilgilerin kullanılması sonucunda yatırımcıların uğrayabilecekleri doğrudan ve/veya dolaylı zararlardan, kar yoksunluğundan, manevi zararlardan ve üçüncü kişilerin uğrayabileceği zararlardan dolayı Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

BIST isim ve logosu "Koruma Marka Belgesi" altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez.

BIST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BIST'e ait olup, tekrar yayınlanamaz.