IMF, Elektrik Piyasası Kanunu`ndan Özelleştirme Bekliyor

14.12.2000 - 00:00 | Son Güncelleme :

Bankaların likidite darboğazına düşmesi, Türkiye`ye bir finansman krizi yaşattı. Krizden kurtulmuş olsak da, finans sektörünün rahat bir nefes aldığını söylemek için henüz erken. Krizin reel sektör üzerindeki etkisini ise yaşayarak göreceğiz. Getirdiği güven bunalımının yatırım kredilerine politik risk olarak ne ölçüde yansıyacağı, 2001 yılı içinde ortaya çıkacak. Ancak, tüm yatırımlar gibi enerji yatırımlarının da bundan olumsuz etkileneceğini söyleyebiliriz. Krizin enerji sektörüne bir etkisi de, IMF`nin isteği ile bir an önce çıkarılması beklenen Elektrik Piyasası Kanunu olacak. Son üç yıldır üzerinde çalışılarak tamamlanan taslak, ekim ayında krizden önce Başbakanlık`a gönderilmişti. Dünya Bankası yılbaşına kadar çıkarılmasını istemişti. Şimdi bu kanunun 14 Aralık`tan önce Meclis`e sevk edilmesi ve 2001 Ocak ayı içinde yasalaştırılması hükmü IMF anlaşmasında yer aldığından, söz konusu taslak tasarıya dönüştü. Peki, Dünya Bankası ve IMF bu kanundan ne bekliyor ya da niçin istiyor?


Dünya Bankası ve IMF, Türkiye`ye özelleştirme öneriyor. Bugüne kadar bazı çevreler tarafından çarpıtılmak istenen işletme hakkı devirleri özelleştirme değildi. Şimdi istenen, santralların ve dağıtımın gerçek özelleştirilmesi. Oluşturulacak liberal piyasanın yeni yatırımlar için işlerlik kazanması daha sonraki hedef. Tasarının Özelleştirme başlıklı üçüncü bölümünde yer alan, Özelleştirme, Özelleştirme Yöntemleri, Değer Tespiti ve İhale Yöntemleri konulu madde 5 ile Aynî Sermaye Konulması, Hazine Taşınmazlarının Devri ve Kuruluşların Anonim Şirket Haline Dönüştürülmesi konulu madde 6 özelleştirmeyi sağlayabilecek.

Tasarının 5. maddesi; Bu kanun ile kamu iktisadi teşebbüsleri ile kamu tüzel kişilerine ait elektrik enerjisi üretim ve dağıtım tesisleri Türk hukukuna göre kurulmuş sermaye şirketlerine, aynı faaliyetleri sürdürmeleri koşuluyla, varlık satışı veya hisse satışı yoluyla da devredilebilir. Ayrıca kiralama ve mülkiyetten gayri aynî hakların tesisi yöntemine de başvurulabilir diyor. Özelleştirme işlemlerini Enerji Bakanlığı yürütecek, son devir işlemine Yüksek Planlama Kurulu karar verecek.

Bizce, TEAŞ`ın ve TEDAŞ`ın varlıklarının tümü, hiç olmazsa büyük çoğunluğu özelleştirilmelidir. Tasarı, termik, hidrolik ve her türlü santralın özelleştirilmesine uygun yapıda düzenlenmiş. Madde 5`in beşinci paragrafında; Bir elektrik enerjisi üretim tesisini işleten sermaye şirketi, tesis ile ilgili doğal kaynağı, münhasıran enerji üretiminde kullanmak kaydıyla, ancak işletme hakkı devri suretiyle işletme hakkına sahip olabilir. İşletme hakkı, bu hakka sahip kamu kuruluşları tarafından en çok 49 yıl süre ile verilebilir deniyor. Bu maddeye göre, bir kömür madeni de bir akarsu da 49 yıllık işletme hakkı devrine konu olabilecek. Bu ileri bir adımdır.
Özelleştirme, kira ve mülkiyetten gayri aynî hakların tesisi yönteminden çok, satış yöntemine dayanmalı. Tasarı da buna göre hazırlanmış. Satılacak tesisler, tasarının 6. maddesine göre ayrı anonim şirketler biçimine dönüştürülerek, hisselerinin tamamı veya bir kısmı yurtiçi ve yurtdışında halka arz, gerçek ve/veya tüzel kişilere blok satış, gecikmeli halka arzı içeren blok satış, çalışanlara satış, borsada standart ve/veya özel emirle satış, menkul kıymetler yatırım fonları ve/veya menkul kıymetler yatırım ortaklarına satış veya bunların birlikte uygulanması yoluyla satış biçiminde, bedeli karşılığı devredilebilecek.
Sektörde onlarca milyar dolarlık özelleştirme potansiyeli var. Satılacak varlıkların değer tespitini yapacak değer tespit komisyonlarının; bakanlık temsilcisinin başkanlığında, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Sermaye Piyasası Kurulu, Hazine ve özelleştirilecek kuruluş temsilcilerinden oluşması tasarıda öngörülüyor. Bu komisyonlara, mutlaka özel sektör temsilcisi katılmalı. özelleştirme ihaleleri; kapalı teklif, pazarlık, açık artırma biçiminde yapılacak.


Tasarının geçici 2. maddesinde; Kamuya ait elektrik enerjisi üretim ve dağıtım tesislerinden işletme hakkı devri öngörülenlerden devir işlemlerini hukuki süreçteki gecikme dışında 31 Aralık 2000 tarihine kadar tamamlayamayan şirketlerin mevcut sözleşmeleri iptal olunur. İdari süreçte gecikme olması halinde 31 Aralık 2000 tarihi her proje için Bakanlar Kurulu kararı alınarak bir defaya mahsus olmak üzere üç ay uzatılabilir deniliyor. Hukuki süreç nedeniyle beklemede ise, bunu doğuran şartın ortadan kalkmasından sonra en fazla altı ay süre tanımakta. Türkiye koşullarında bu süreler az olup, iki katına çıkarılmalıdır.
Elektrik Piyasası Kanun Tasarısı; elektriği kamu hizmeti diye görmesi, getireceği Elektrik Piysası Düzenleme Kurulu`nun kamu ağırlıklı yapısı, elektrik üretiminde oligopol piyasaya yol açması, enerji yatırımcıları açısından özendirici olmaması, dağıtımcılara tanıdığı üretim hakkı ile üretimcileri sınırlandırması ve tüketiciyi korumaması, finansman modellerine yer vermemesi, yeni ve yenilenebilir temiz enerji kaynaklarına teşvik tanımaması, tamamlanmamış ya da onaylanma aşamasındaki projeler ile kazanılmış hakları korumaması açılarından eleştirilebilirse de, özelleştirme açısından uygun içerikte sayılabilir. (DÜNYA)
Bu haberi okuyanlar bunları da okudu
 
  • BIST
  • DOLAR
  • EURO
  • ALTIN
9.100 Değişim: 0,23% Hacim : 53.187 Mio.TL Son veri saati : 14:42
Düşük 9.056 29.03.2024 Yüksek 9.154
Açılış: 9.125
32,3710 Değişim: 0,17%
Düşük 32,2128 29.03.2024 Yüksek 32,5453
Açılış: 32,3174
35,0104 Değişim: -0,16%
Düşük 34,8774 29.03.2024 Yüksek 35,3786
Açılış: 35,0651
2.325,80 Değişim: 0,23%
Düşük 2.314,41 29.03.2024 Yüksek 2.337,29
Açılış: 2.320,42
bigpara

Copyright © 2024 Tüm hakları saklıdır.
Hürriyet Gazetecilik Matbaacılık A.Ş.

YASAL UYARI:
Piyasa verileri Foreks Bilgi İletişim Hizmetleri A.Ş. tarafından sağlanmaktadır. Üye girişi yapılan Canlı Borsa sayfaları haricinde Hisse senedi verileri 15 dk gecikmelidir. Tahvil-Bono-Repo özet verileri her durumda 15 dk gecikmelidir.

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bununla beraber gerek site üzerindeki, gerekse site için kullanılan kaynaklardaki hata ve eksikliklerden ve sitedeki bilgilerin kullanılması sonucunda yatırımcıların uğrayabilecekleri doğrudan ve/veya dolaylı zararlardan, kar yoksunluğundan, manevi zararlardan ve üçüncü kişilerin uğrayabileceği zararlardan dolayı Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

BIST isim ve logosu "Koruma Marka Belgesi" altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez.

BIST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BIST'e ait olup, tekrar yayınlanamaz.