SSK Kalitesini Yüzde 50 Artırmayı Planlıyor

`SSK Mükemmellik Yolculuğu` projesini üstlenen TÜSSİDE Başkanı Prof. Dr. Nükhet Yetiş, Türkiye genelinde hizmet veren 15 SSK hastanesinin kalite yolculuğuna başladığını söyledi. ISO 9000 belgesini almaya aday hastaneler, mevcut kaliteyi yüzde 50 artırmayı hedefliyor.


Türkiye`de sağlık sistemindeki çarpıklıklar yıllardır kanayan bir yara olarak karşımıza çıkıyor. Özellikle de SSK hem ekonomiye verdiği zararla, hem de sunduğu sağlık hizmetindeki eksiklikler ve hatalarla yıllardır kamuoyunun gündeminden düşmüyor. Ancak bizler farkında olmasak da, SSK kendi içinde bir yenilenme hareketine başladı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Yaşar Okuyan, son aylarda hazırladığı İş Güvencesi Yasa Tasarısı ile iş dünyasının tepkilerini üzerine çekerken, öte yandan da sağlık sistemine el attı. Geçtiğimiz bahar aylarında Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstütüsü (TÜSSİDE) ile kurum hastanelerinde üretilen sağlık hizmetlerinin kalitesini artırmak amacıyla arama çalışmalarına başlayan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, haziran ayında `SSK Mükemmellik Yolculuğu` projesini hayata geçirmeye başladı. Peki, Bu projede neler var ve çalışmalar nasıl gidiyor? İşte bu soruların cevaplarını TÜSSİDE Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Nükhet Yetiş verdi. Projenin içeriğini `Kurumun hastanelerinde üretilen sağlık hizmetlerinin kalitesi en az yüzde 50 artırılacak` şeklinde özetleyen Yetiş, en az 5 SSK hastanesine ISO 9000 belgesinin aldırılacağını anlattı.


SSK hastanelerinin tamamen gönüllü olarak katıldığı Gebze`deki kalite eğitimlerine şu ana kadar 15 hastanenin dahil olduğunu açıklayan Nükhet Yetiş, Yaşar Okuyan ile birlikte SSK ve hastanelerin değişim konusundaki kararlılığının başarıda büyük etkisi olduğu görüşünde. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile birlikte SSK hastanelerinde verilen sağlık hizmetlerinin kalitesinin artırılması konusunda çalıştığınız `SSK Mükemmellik Yolculuğu` projesi nasıl ortaya çıktı? SSK Başkanlığı ile ilk defa nisan - mayıs aylarında bu proje üzerinde konuşmaya başladık. Öncelikle, SSK cephesinde bundan önceki gelişmelere bakalım. Yaşar Okuyan, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı görevine getirildikten sonra, SSK hastanelerinde verilen hizmet kalitesinin iyileştirilmesi için çok iddialı hedefler koymuş. Bunlardan bir tanesi diyor ki, hastanelerdeki kuyruklar kaldırılacak ve sağlık hizmeti kalitesi yüzde 50 iyileştirilecek.

**TÜSSİDE`nin bu alana yönelmesi nasıl gerçekleşti?

TÜSSİDE`deki görevime nisan ayında başladım. Daha önce Marmara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı`ydım. Kaliteyi burada eğitime uyguladık ve AB`de ilk defa bir üniversite olarak ödüle başvurduk, YÖK sistemi içerisinde finalist olduk. Hangi sistemde olursanız olun, sorunun aslında yönetim siteminden kaynaklandığını ve bunun kamuda da, üniversitede de yapılabildiğini göstermek üzere bir model çalışmasıydı. Farklı düşünüp, farklı şeyler yapıp, sorunun aslında kaynak kısmını değil, kaynakların yanlış kullanıldığını göstermek için bir fırsattı. Çalışmalar ilerledikçe Avrupa`da da dikkat çekmeye başladı. EFQM`de çalışma grupları vardı, bunlardan birisi eğitim, diğeri sağlıktı, buraya katıldım. Kendimi bütün Avrupa ülkelerinden çeşitli sağlık kuruluşlarının ya da sağlık kuruluşlarına bu alanda danışmanlık yapan oldukça geniş kapsamlı bir grubun içerisinde buldum. Grubun uygulamalarının yayılımı konusunda toplantı yaparken, bu toplantıların yerel kesimlere açılarak, birikimlerin paylaşılmasını önerdim. Toplantı sırası İstanbul`daydı ve önerimi kabul ettiler. Geçen yıl eylül ayında İstanbul`da EFQM ile birlikte yerel bir konferans yaptık. Böylece yavaş yavaş sağlık grubunun içerisine çekilmeye başladım.

** Peki, bakanlık ve TÜSSİDE nasıl bir araya geldi?

Eğitimle ilgili yaptığım çalışmaları çeşitli yerlerde toplumla paylaşırken, SSK Başkanlığı`ndan bir arkadaş bizi orada dinlemiş. Onlara yardımcı olmamı istediler, ben de kabul ettim. Bunu TÜSSİDE`de yapalım dedim. Sonuçta, ben bu odaya girerken yanımda o arkadaşla girdim. Yani TÜSSİDE açısından ilk adımımı attığımda, müşteriyle girdim.

** Proje nasıl oluştu?

Biz bir proje önerdik. Ben onlara, bunun gönüllü bir iş olduğunu, emir ve talimatla gerçekleşemeyeceğini söyledim. SSK olarak hastanelere önce bir yazı gönderilmesi gerektiğini, bu işe gönüllü insanların alınması gerektiğini belirttim. Konulan hedeflerden birisi en az 5 hastanede ISO 9000 belgesi alınmasıydı. Bakan Okuyan, bunu 99 bütçe görüşmelerinde açıklamış. Muhalefetten birisi `eğer alamazsan ne yaparsın` deyince, `istifa ederim` demiş. Böyle de bir söz var ortada. ISO 9000 kalite güvence belgesi bu çalışmalarda bir basamak. Esas olan, kalitenin sürekli geliştirilmesi ve hastane kültürünün oluşturulması. Ben bir tane olsa kafi diyordum, proje aşamasında bu üçe çıktı, şimdi sayısı daha da arttı.
Sonuçta, şu anda `SSK Mükemmellik Yolculuğu` projesi neleri içeriyor?
Kurumun hastanelerinde üretilen sağlık hizmetlerinin kalitesi en az yüzde 50 artırılacak. En az 5 SSK hastanesine ISO 9000 belgesi aldırılacak. Önce bir, sonra üç olarak belirlediğimiz model hastaneler oluşturulacak ve KalDer`in ödül sürecine katılacak. Ödül demiyoruz, ödül süreci diyoruz. Çünkü, bu süreç aslında bir özdeğerlendirme, dış denetim sürecidir.

** Proje uygulamaya ne zaman alındı?

Haziran ayında düğmeye bastık. Gönüllü 15 hastane başvurdu. Haziran ayında 15 SSK hastanesinin başhekim, başhemşire, başeczacı ve hastane müdüründen oluşan grupları TÜSSİDE`ye üç günlük eğitime geldiler.

** Eğitimde neler verdiniz?

Burada onlarla ortak bir dil oluşturduk. Temel kalite kavramları, sürekli kalite geliştirme kavramları, iletişim, takım çalışması, motivasyon gibi çalışma gruplarını gerçekleştirdik. Biz eğitim demiyoruz, çünkü bunlar interaktif çalışmalar. Bu çalışmalarda kullandığımız yöntemlerde klasik anlamdaki eğitim yöntemleri değil. Mümkün olduğu kadar interaktif work - shoplar, atelyeler içerisinde, indoor ve outdoor dediğimiz, iç ve dış mekan eğitimleri veriyoruz. İnsanların motivasyonu, liderlik ve takım çalışmalarını yapay olgularla değilde, gerçekten oyunun parçası olarak veren yöntemler kullanıyoruz. Mesela, sanal bir hastane kuruyoruz. Hastanenin üst düzey görevlilerini hasta yapıyoruz, biz hastanelerde hizmeti verenler oluyoruz. Süreci onlara hasta gözüyle gösteriyoruz.

** Eğitimlerinizi nasıl sürdürdünüz?

Ağustos ayında dört günlük ikinci bölüm eğitimi yaptık. Bunun ilk iki gününde, özdeğerlendirme modellerinin SSK hastanelerine uyarlamasını yaptık. İki günde de süreç yönetimi dediğimiz, işler nasıl yapılır, süreç iyileştirmeleri nasıl yapılır, kritik süreçler nelerdir, bunları belirleyen yöntem çalışmalarını yaptık.

** Kalite çalışmalarınıza katılan hastaneler hangileri?

Türkiye`nin dört bir yanından tamamen gönüllü gelen hastaneler şunlar: Ankara Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi, Ankara Doğumeve ve Kadın Hastalıkları Hastanesi, Ankara Göz Hastalıkları Merkezi ve Göz Bankası, Bozuyük Hastanesi, Çanakkale Hastanesi, Dalaman Hastanesi, Eskişehir Bölge Hastanesi, Eyüp Hastanesi, İstanbul Eğitim Hastanesi, Kartal Hastanesi, Kayseri Bölge Hastanesi, Konya Doğumevi ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi, Tokat Hastanesi, Trabzon Bölge Hastanesi, 70. Yıl Tarsus Eğitim Hastanesi.

* * Peki, SSK yöneticilerini eğittiniz mi?

SSK Genel Müdürlüğü öncelikle orta kademe elemanlarına yönelik bir eğitim çalışması yaptı. Sonra Genel Müdür dahil, SSK Genel Müdürlüğü Kalite Konseyi üyeleri ile SSK üst yönetiminden oluşan gruplar TÜSSİDE`de eğitim aldı.
SSK hastanelerindeki değişime kendi yönetiminin inancı var mı?
Değişim zor bir olay. Kurumlar bu değişime karşı koyan yapılara sahipler. Onun için buna liderle başlamalı. Bu projenin arkasındaki en büyük başarı Yaşar Okuyan`ın. Okuyan, çok kararlı bir şekilde hedefini koydu, üstelik yüksek hedef koydu ve sürekli hedefleri hareketlendiriyor. Hep beraber bu yolculuğa çıktık. Hem iş yükü olarak hem de değişim süreci olarak zor bir yolculuk. Tabi zamanla düzelecek.

** ISO 9000 belgeleri ne zaman alınmaya başlanacak?

Kasım ayındaki eğitimin ardından Ocak 2001 içerisinde hastanelerden isteyen herkesin katılımına açık bir eğitim yapılacak. Bu kişilere kalite sisteminin kurulması ve kalite kontrol sistemleri üzerine bir eğitim verilecek. ISO 9000 dosyaları da hazır. İki kanattan gidiyoruz. Ocak`tan Mart`a kadar uygulamaları gerçekleştireceğiz. Mart ile Mayıs ayları arasında ise ISO 9000 çalışmaları devam ederken, diğer taraftan iyileştirme çemberlerini kurarak, bunların çalışmasına devam edeceğiz. İyileştirme çember sunumlarını ISO 9000 töreninde toplumla paylaşarak, hastanelerin gerçekten bu sürece girdiğini göstermek istiyoruz. Şartlar böyle devam ederse, 2001 yılının sonuna doğru ISO 9000 belgeleri alınmış olacak.

** Kalite çalışmalarının hastanelere yansıması başladı mı? Bir SSK`lı olarak bu hastanelere gittiğimizde hangi hizmetlerde iyileşme görebiliriz?

Hastanelerde meyveleri görülmeye başlandı. SSK`nın ilk sorunu neydi? Hizmete erişim. Yani çok kuyruk vardı. SSK randevulu sistemi başlattı. Sizin kaç tane doktorunuz var, diyelim 100 tane. Diyelim ki, günlük hasta kapasiteniz 2 bin kişi. Toplam 2 bin kişiye göre randevu veriyorlar. Ama randevuları alanların yüzde 20`si gelmiyor. O zaman kapıdan geleni de alıyorlar. Şimdi bu sistem çalışmaya başladı. Aksaklıklar var mı, var. Nereden kaynaklanıyor? Kendilerinin olabilir. Bir de vatandaşın yeterli bilgilendirilmemesinden kaynaklanan aksaklıklar var. Sistem başladı. İlk başlayan Kartal ve Eyüp`tü. Şöyle bir avantajımız oldu, hastaneler buraya gelince deneyimleri paylaştılar. İlk başlayanlar hataları bulmuş, yeni başlayanlar o hataları yapmadan sisteme girmeye başladılar.

** Kalite eğitiminin masrafları kim tarafından karşılanıyor?

Maliyetler SSK tarafından karşılanıyor. Bizim fiyatlarımız, kişi başına günde 120 dolar. Buna eğitim maliyetleri, konaklama, yeme içme dahil. (FİNANSAL FORUM)