Kiralar Ferman Dinlemedi

Kira artışlarını bu yıl için yüzde 25’le, gelecek yıl için de yüzde 10’lı sınırlayan yasa enflasyon açısından istenilen sonucu vermedi. Kiralara yapılan yüksek zamlar bu yılın ilk dokuz ayındaki enflasyona en büyük katkıyı yapan harcama kalemi oldu. DİE’nin tüketici fiyatları endeksi rakamları esas alınarak yapılan hesaplamaya göre, endekste ‘konut’ başlığıyla yer alan ve kira ödemelerini de içeren harcamalardaki artış, Ocak-Eylül döneminde yüzde 26.9 olarak gerçekleşen tüketici fiyatları endeksindeki artışın tek başına 8.2 puanlık bölümünü oluşturdu. Endeks içerisinde yüzde 25.8’lik bir ağırlığı bulunan konutla ilgili harcamalar, dokuz ayılk enflasyonun yüzde 30.5’ini oluşturdu. Yılın ilk altı ayında konut harcamalarındaki artış yüzde 31.9 ile genel artışın oldukça üzerinde gerçekleşti. Bu gelişmenin, sözleşmesi sürenk onutlar için kira artışlarının yüzde 25’le sınırlandırılmasına rağmen, yeniden kiraya verilen konutların kiralarının çok yüksek miktarlarda artırılmasından ya da ev sahibi kiracı ilişkilerinde söz konusu yasa hükümlerinin tümüyle uygulanmamasından kaynaklandığı ifade ediliyor. Bu gelişme, Hükümetin özellikle ücret gelirlerinin gelecek yıl bir yılın enflasyonuna endekslemesine karşılık, kiraların yine geçmiş bir yılın enflasyonuna endekslenmekten kurtarılamadığını gösteriyor.
Gıdanın katkısı 6.1 puan: Yılın ilk dokuz ayındaki enflasyonun 6.2 puanlık bölümü, endekte yüzde 31.1 oranında bir ağırlığı bulunan gıda harcamalarından kaynaklandı. Gıda harcamalarının enflasyona katkısı yüzde 23 ile endeks içerisindeki ağırlığını olukça gerisinde kaldı. Dokuz aylık enflasyona, giyim harcamalarındaki artış 1.7 puanlık, ev eşyası ile ilgili harcamalar 3.2 puanlık, ulaştırma harcamaları 2.2 puanlık, eğlence harcamaları 0.7 puanlık, eğitim harcamaları 0.4 puanlık, otel lokanta ve pastane harcamaları 1.1, diğer harcamalar ise 1.6 puanlık katkı yaptı.
Son bir yıllık katkı 14.3 puan: Bu arada kiralardaki artışın Eylül sonu itibariyle yüzde 49 olan tüketici fyatları endeksindeki artışta da 14.3 puanlık bir katkısı olduğu gözlendi. Konutla ilgili harcamalar son bir yılda yüzde 55.3’le hem genel endeksin üzerinde arttı hem de temel harcama grupları içerisinde en yüksek oranlı artışı gösterdi. Bu artışta gıda harcamalarındaki artışın katkısı 14.6 puan oldu. Yıllık enflasyonun 4.5 puanı ev eşyası, 4.2 puanı giyim, 4.3 puanı ulaştırma, 2.6 puanı çeşitli harcamalardan, 1.6 puanı otel, lokanta ve pastane, 1.5 puanı sağlık, 0.9 puanı eğlence, 0.4 puanı ise eğitim harcamalarından kaynaklandı. Harcama gruplarının yıllık enflasyon oranına katkısına dönük hesaplamalar, gıda, giyim, ev eşyası, ulaştırma, eğlence ve eğitim harcamalarının ağırlıklarından daha düşük buna rağmen konutla ilgili harcamalarının endeksteki ağırlığının oldukça üzerinde katkı yaptığı ortaya çıkardı. (ANKA)