Kritik Güne 24 Saatte Girdik

Para piyasaları, 1994 krizi öncesini aratmayacak gelişmelere sahne oluyor. Merkez Bankası`nın parayı kısıtlayacağı açıklamasıyla faizler yüzde 400 oldu. Borsa çöktü. Yabancılara göre kritik 24 saate girildi.


KOALİSYONUN Türk ekonomisiyle ilgili tarihi kararlar almasına karşın, piyasalar, Merkez Bankası`nın yeniden para programı esaslarına dönüldüğünü ve likiditenin sadece döviz karşılığında sağlanacağı açıklamasıyla alt üst oldu. Gecelik faizler yüzde 400`leri gördü, borsa 764 puan düşerek son bir yılın en düşük kapanış seviyesine geriledi. 20 Haziran 2001 vadeli bononun faizi 6 puanlık yükselişle yüzde 60.87`ye çıkarken, bankaların döviz alımı dün de devam etti. Bankalar, dün 757 milyon dolar alırken, son 9 işlem gününde rezerv 6.1 milyar dolar eridi.
YABANCI ajanslar, IMF`nin yardım etmekte gecikmesi durumunda, devalüasyon riskinin artacağını dünyaya duyurdu. Ünlü danışmanlık kuruluşu Morgan Stanley ise, yatırımcılarına gönderdiği raporda, Türk ekonomisine ilişkin endişelerin özellikle kur mekanizmasından kaynaklandığının ve 24 saatin çok önemli olduğunun altını çizdi. Haftabaşından beri piyasalarda sıkıntı yaratan bir bankanın dün de çok sıkışması, piyasalardaki tedirginliği artıran etkenler arasında yer aldı. Piyasalarda faizlerin bugün yüzde 500`lerle açılabileceği konuşuluyor.


DIŞ BORSALARI DA ETKİLEDİ;

Uluslararası finans piyasalarında dün Türkiye`deki krizin gelişmekte olan piyasalar üzerindeki etkisi tartışıldı. Uzmanlar, Türkiye`deki krizin diğer ülkelere sıçramayacağı görüşünü savunurken, gelişmeler tam aksi yönde oldu. Doğu Avrupa borsaları IMKB`de yaşanan yüzde 8`in üzerindeki düşüşün etkisiyle düşüşe geçti. Polonya Borsası yüzde 1.3 oranında gerilerken, İMKB`de yaşanan düşüşten en büyük payı Rusya aldı. Hızla düşüşe geçen Moskova`da işlemler durduruldu. Panik satışlarla gerileyen hisselerin dünkü ortalama değer kaybı ise yüzde 10`un üzerinde gerçekleşti.


Merkez Bankası`nın Net İç Varlıklar dengesi kapsamında ek likiditeyi sadece döviz karşılığında vereceğini açıklaması gecelik faizleri yüzde 400`e çıkarırken, borsa son bir yılın en düşük seviyesine geriledi. Merkez Bankası`nın yeniden para programı esaslarına dönüldüğünü ve likiditenin sadece döviz karşılığında sağlanacağını açıklaması piyasaları yerle bir etti. Gecelik faizler yüzde 400`lere çıkarken, borsa 764 puan düşerek son 1 yılın en düşük kapanış seviyesine geriledi. 20 haziran 2001 vadeli bonunun faizi 6 puanlık yükselişle yüzde 60.87`ye çıkarken, bankaların döviz alımı dün de devam etti. Bankalar Merkez Bankası`ndan dün 757 milyon dolar alırken, son 9 işlem gününde MB`nin döviz rezervinde 6 milyar 110 milyon dolarlık azalma oldu. Merkez Bankası dün aldığı kararla, IMF ile yapılan anlaşma gereği Net İç Varlıklar büyüklüğünün alabileceği tavan değerini yeni bir noktada dondurma kararı aldı. Buna göre, gün sonu ekstra repo yapılmayacak, Net İç Varlıklardaki yeni referans noktası, 30 Kasım 2000 tarihi itibariyle ulaşılan büyüklük olacak. 1 Aralık 2000 tarihinden başlayarak, Merkez Bankası`nın likidite politikası, Net İç Varlıklardaki bu yeni referans noktası temel alınarak yürütülecek. Öte yandan, Kara Çarşambanın izlerinin de silinemediği piyasalarda, bazı bankalara el konulacağı söylentileri de tedirginlikte etkili oldu.


BORSA DİPTE BOĞULDU;

Kasım ayı başından bu yana, alternatif piyasalardaki gelişmelerin etkisiyle düşüş trendine giren borsa, son bir yılın en düşük seviyesine geriledi. Gün içinde 8.701 seviyesini test eden endeks 764 puanlık düşüşle 8.747`yle 30 Kasım 1999 tarihinden bu yanaki en düşük kapanışını gerçekleştirdi. Endeks dolar bazında ise 1.11 cent seviyesine geriledi. Hisse senetleri ortalama yüzde 8 oranında değer kaybederken, işlem hacmi 453 trilyon lira oldu. Endeks kasım ayında yüzde 35 oranında gerilerken, yılbaşı seviyesinin de yüzde 42 altına düştü. Sektör endeksleri arasında en fazla değer kaybı, Turkcell`deki satışların etkisiyle yüzde 14.2 ile iletişim endeksinde gerçekleşti. Turkcell günü 18 bin liradan kapatırken, halka arz fiyatına göre yüzde 60 değer kaybetti. Banka endeksi yüzde 7 oranında gerilerken, YKB yüzde 11, TEB yüzde 10.3, TSKB yüzde 10.8 oranında düştü.


BONODA 6 PUANLIK YÜKSELİŞ;

Merkez Bankası 651.6 trilyon lira eksi rezervle açılan piyasaya haftalık repo ihalesi ile 1.250 katrilyon lira verirken, ortalama bileşik faiz yüzde 202.76 oldu. Devam eden döviz talebi nedeniyle bonoda işlem yapmakta çekinildiği gözlenirken, işlem hacmi çok daraldı ve küçük miktarlı işlemler bile büyük faiz dalgalanmalarına neden oldu. Bonoda bireysel yatırımcı talebinin dışında piyasanın durgun olduğunu belirten bankacılar, döviz talebi ve likidite sıkıntısının önceliği oluşturduğunu kaydediyorlar. Piyasada gösterge niteliği taşıyan 20 Haziran 2001 vadeli tahvilde işlem hacmi dar ve kapanışta yüzde 60.87 ile önceki günkü kapanış seviyesinin 6 puan kadar üzerinde kaldı.



Gecelik faizlerin en yüksek yüzde 225`i gördüğü repo piyasasında ortalama faiz yüzde 155.03 ile önceki güne göre 4 puan kadar yükseldi. Interbank para piyasasında ise O/N faizleri Merkez Bankası`nın açıklamasının ardından yüzde 300 seviyesine yükseldi. sabah en düşük yüzde 140`ı gören ve daha sonra yüzde 200 seviyesini aşan faizler, Merkez Bankası`nın yeniden para programı esaslarına dönüldüğünü açıklaması ile yükselişe geçerek yüzde 400 seviyesine ulaştı. Merkez Bankası yaptığı açıklamada, piyasalara bir referans noktası oluşturabilmek amacıyla net iç varlıklar büyüklüğünün alabileceği tavan değerini yeni bir noktada dondurma kararı aldığını ve sisteme ek likiditenin daha önce olduğu gibi sadece döviz karşılığında sağlanacağını kaydetti. (FİNANSAL FORUM)