Şirketlerin Kârı Eriyor

Merkez Bankası, Türkiye`deki sektörlerin haritasını çıkardı. Sekiz bine yakın firmanın 1997 - 1999 yılları arasındaki bilanço verilerinden yararlanılarak yapılan ve Sektör Bilançoları adıyla yayımlanan çalışma, şirketlerin kar marjının giderek daralmakta olduğunu ortaya çıkardı.


Çalışmaya göre, 1999 yılında imalat sanayi sektöründe faaliyet kar marjı en yüksek sektör, makina ve techizat sanayii oldu. Bu sektörü, kimya sanayi ve elektrikli ve optik aletler sanayi izledi. Petrol ürünleri sanayi ise, öz kaynak karlılğı en yüksek sektör oldu. Bu sıralamada makina ve techizat ikinci, mobilya sanayii ise üçüncü geldi. İmalat sanayii dışındaki sektörlerde ise faaliyet kar marjı en yüksek sektörler ise finansal kiralama (leasing), emlak komisyonculuğu ve eğitim olduğu belirlendi. Öz kaynak karlılığında ise ilk sırayı finansal aracı kurumlar, ikinci sırayı sigortacılık üçüncü sırayı ise factoring aldı.


SEKTÖRLER KAN KAYBEDİYOR;

İmalat sanayiinde, özel firmalar ile kamu kuruluşlarının net satışları, ekonominin daralmaya başladığı 1998 yılı ile bu daralmanın derinleşerek devam ettiği 1999 yılında sabit fiyatlarla azaldı. İmalat sanayiinde, özel firmaların net satışlar içinde, satışların maliyeti ile faaliyet ve finansman giderlerinin paylarının yıllar itibariyle artması nedeniyle vergi öncesi kar marjı geriledi. Kamu kuruluşlarının vergi öncesi kar marjı ise yıllar itibariyle artarken bu artış, 1998 yılında daha yüksek gerçekleşti. Yatırımların bir göstergesi olan brüt maddi duran varlıklar imalat sanayiinde, özel firmalarda 1999 yılında önemli oranda yavaşlamakla birlikte her iki yılda da sabit fiyatlarla artarken, kamu kuruluşlarında üç yıllık inceleme dönemi itibariyle azalış gösterdi. 1999 yılında imalat sanayiinde özel firmalar ile kamu kuruluşlarında, varlıkların öz kaynakla finansman oranı düşerken, yabancı kaynaklar içinde uzun vadeli borçların payı arttı. 1998 yılında, finansal fonların sınırlı ve reel faizlerin yüksek olması nedeniyle, reel sektörde faaliyet gösteren özel firmalar iç talepte başlayan daralma karşısında vadeli satışlara yönelerek net satışlarını artırmak yerine, likit kalmayı tercih ettiler.


1999 yılında iç talepteki daralma devam ederken, dış piyasalarda da durgunluk yaşanmasına rağmen, yeni sermaye girişleriyle, finansal piyasalardaki baskının azalmasıyla, reel sektörde faaliyet gösteren özel firmalar vadeli satışlar yoluyla net satışlarını artırarak mamul ve ticari mal stoklarını azalttılar. Finansal piyasalardaki fonların azalması ve faizlerin yükselmesi karşısında reel sektörde faaliyet gösteren firmaların fonlarını farklı yatırım alanlarında değerlendirmeleri ve bankacılık sektörü dışında farklı kaynak arayışlarına girmeleri nedeniyle finansal aracılık sektöründeki firmaların net satışları sabit fiyatlarla artmaya devam etti.
Özel firmalarda yıllar itibariyle azalan brüt kar marjına paralel olarak vergi öncesi kar marjı da gerilemiş, hesap dönemini karla kapatan firma sayısı giderek azaldı.
Reel sektörde faaliyet gösteren özel firmalarda devir hızlarının inceleme döneminde yavaşlamasıyla, finansman baskısı artmış, öz kaynak ve aktif karlılığı düşmüş, faiz yükümlülüklerini karşılama gücü azalmıştır. (FİNANSAL FORUM)