Global Dalgalar Artik Borsa`ya Hizli Yansiyor.

Globalolmak, kuresellesmek denildiginde genelde olumlu gelismeler, artilar, bu gelismenin sagladigi faydalar akla gelir. Fakat gecen hafta dunya borsalarinda, globallesmeden kaynaklanan bir bedel odendi. Dunya borsalarinda gecen hafta basindan itibaren zincirleme bir cokus yasandi. Bu cokus, bugune kadar yasanilanin aksine, bu kez Bati`dan, New York Borsasi`Ndan basladi. ABD`de, Baskan Clinton`in koltugunu sarsan seks skandalinin yanisira, sirket karlarindaki dususler, New York Borsasi`nda tarihinin ucuncu en buyuk cokusunun yasanmasina yolacti. Oransal olarak yuzde 3.4 gibi dusuk sayilabilecek bu cokus, kisa surede butun dunya borsalarini sardi. Dow Jones Endeksi`nin 300 puan birden gerilemesi, Tokyo Borsasi`nda, 200 puandan fazla, Avrupa borsalarinda da 50 ile 150 puan arasinda dususlere yolacti. IMKB Endeksi`nde de, 150 puanlik dusus yasandi. Bir bakima, Wall Street`deki nezle, basta Japonya olmak uzere Asya ve Avrupa borsalarinda gribe donusmustu. Artik dunya borsalarindaki gelismelerden aninda etkilenen IMKB; gecen haftayi 380 puanlik kayipla, 4 bin puanin altinda kapatti. IMKB`nin gecen haftaki ortalama kaybi yuzde 8.8 duzeyinde oldu. Aslinda ABD`nin 500 buyuk devinin cogu Turkiye dahil, dunya ulkelerinde faaliyet gosterdigi dikkate alindiginda, bu global cokusu kavramak daha kolay olur. ABD`nin 500 buyuk sirketinin yaklasik 200`u, Turkiye`de dogrudan veya dolayli olarak faaliyette olmasi, global gelismenin acik gostergesi. Fakat gecen hafta IMKB`deki yuzde 9`luk dusus, tamamen globallesmeye baglanamaz. Enflasyon, faizlerin tirmanisi ve spekulator satislari, borsadaki dususun lokal gerekceleri, Gecen hafta gecelik faizler stopajli yuzde 99`a kadar yukseldi. Bono oranlari da yine yuzde 96`ya firladi. Gecen hafta piyasalarin isleyisini bozan en onemli gelisme, bankalararasi islemlere getirilen stopaj uygulamasiydi. Stopaj karari, bono oranlarinin yanisira, mevduat faizlerinde de tekrar yukselis sinyalleri vermeye basladi. INterbank 10-15 gun once dusurdugu mevduat faizini hafta sonunda 3-5 puan birden yukseltti. Bu hafta, gelismelere gore diger bankalar da mevduat faizlerinde yeni duzenlemelere gidebilir. Yeni vergi yasasinin yayim tarihinden itibaren, repo islemlerinin yuzde 6, bankalararasi TL ve doviz islemlerinin yuzde 12 oraninda tabi tutulmasi kararinin bu hafta icinde netlik kazanmasi bekleniyor. Artik yerel olumsuzluklara, global gelismeler eklendiginde, piyasalarda dengeler cok kisa surede alt ust olabiliyor. IMKB`de gecen haftaki dususun cok daha uzun sureli v ebuyuk hacimlisi, Asya krizinde ve sonrasinda yasandi. Ayrica Rusya`daki mali depremin yarattigi olumsuzluk henuz asilmis degil. Yabancilar, Rusya`daki mali kriz nedeniyle, Moskova Borsasi ile ayni kefeye koydugu IMKB`de alima gecmek bir tarafa, satislarini surduruyor. Sirketlerin alti ayli karlari ile ilgili beklentiler de bitiyor. Borsada kisa vadede tepki cikisinin yanisira, daha cok hisse bazinda islemler one cikabilir. Faizlerin seyrinde ise interbank islemlerine iliskin alinacak stopaj karari belirleyici olacak. (HURRIYET)