Kişi başına gelir 5 bin dolara koşuyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Türkiye ekonomisinin 2005 yılının son çeyreğinde ve yılın tümünde sağladığı büyüme oranlarını 31 Mart’ta açıklayacak. Yılın birinci çeyreğinde yüzde 5.3 olarak gerçekleşen, ikinci çeyrekte yüzde 3.4’e gerileyen ve üçüncü çeyrekte yüzde 7.3’e çıkan büyüme oranının dördüncü çeyrekte de yüzde 6’ya yakın gerçekleştiği tahmin ediliyor. Eğer söz konusu tahmin gerçekleşirse, 2006 yılını tümündeki büyüme oranı ise yüzde 5.6 olarak gerçekleşecek.

Hükümet 2005 yılında yüzde 5’lik bir büyüme hedeflemişti. Yılın ilk dokuz aylık döneminde yüzde 5.5 oranında bir büyüme sağlandı. Bu nedenle yüzde 5’lik büyüme hedefinin gerçekleşmesi dördüncü üç aylık dönemdeki büyüme oranının yüzde 3.4’ün altına inmemesine bağlı bulunuyor. Geçen yılın sonra dönemine ilişkin üretim, tüketim. İthalat ve ihracat gibi öncü göstergeler yüzde 3.4’ün oldukça üzerinde bir büyüme gerçekleşmiş olabileceğini gösteriyor.
Yılın dördüncü dönemindeki büyüme oranının yüzde 5.5 olması halinde yıllık büyüme oranı da yüzde 5.5 olarak gerçekleşecek. Söz konusu çeyrekte, yılın üçüncü çeyreğinde olduğu gibi yüzde 7.3’lük bir büyüme sağlanması halinde ise 2005 yılının tümündeki büyüme oranı da yüzde 6’ya ulaşacak.

2005 yılının dördüncü dönemiyle birlikte Türkiye 2001 krizinden hemen sonra 2002 yılının birinci çeyreğiyle birlikte başlayan büyüme sürecinde 16 çeyrek dönem arka arkaya kesintisiz olarak büyümüş olacak. DİE’nin üçer aylık dönemler itibariyle GSMH gelişmelerini hesapladığı 1980 yılından sonraki dönem için en uzun aralıksız büyüme dönemi yaşanmış olacak. Daha önceki rekor 1994 krizinden sonra 1995 yılının ikinci üç aylık döneminde başlayarak 1998 yılının dördüncü dönemiyle birlikte sona eren 15 çeyrek dönemde yaşanmıştı.

2001 krizinde yüzde 9.5 oranında daralan Türkiye ekonomisi 2002 yılında yüzde 7.9, 2003 yılında yüzde 5.9, 2004 yılında da yüzde 9.9 oranında büyümüştü. Bu yıllardaki toplam büyüme yüzde 25.6 oldu. 2005 yılıyla birlikte ise dört yıllık toplam büyümenin yüzde 33 civarına çıktığı hesaplanıyor.

5 BİN DOLARLIK GELİR

Türkiye’nin milli geliri 2001 krizinde 199.7 milyar dolardan 145.9 milyar dolara kadar düşerken, kişi başına gelir de 876 dolar azalarak 2 bin 987 dolardan 2 bin 111 dolara kadar düşmüştü. 2002 yılında Türkiye yeniden 184.5 milyar dolarlık, 2003 yılında ise 240.5 milyar dolarlık bir ekonomi oldu. Kişi başına gelir ise 2002 yılında 2 bin 638 dolara, 2003 yılında da 3 bin 396 dolara çıktı. 2004 yılında Türkiye ilk kez 300 milyar doları aşarak 302.8 milyar dolarlık bir milli gelir büyüklüğüne ulaşırken, kişi başına gelir de ilk kez 4 bin dolar sınırını aşarak 4 bin 240 dolara yükseldi.

2005 yılında ise Türkiye ekonomisinin 361 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaştığı ve 72 milyon 65 olarak tahmin edilen nüfusuna göre kişi başına gelirin de 5 bin 10 dolara kadar çıktığı tahmin ediliyor. Hükümet 2005 yılı milli gelirini 1.3557’lik ortalama dolar kuruyla 4 bin 964 dolar olarak tahmin etmişti. Ancak DİE’nin milli geliri hesaplarken esas aldığı ithalat ağırlıklı yıllık ortalama dolar kuru geçen yıl 1.3477 YTL’de kaldı.

Kurdaki bu düşük gerçekleşmenin Türkiye’de kişi başına geliri beklenenden bir yıl önce 5 bin doların üzerine çıkardığı tahmin ediliyor. Daha önce kişi başına gelirin 2006 yılında 5 bin doları aşacağı tahmin ediliyordu. GSMH ve kişi milli gelir