Petrolde 60 $ korkusu
Avusturya`nın başkenti Viyana`da önceki biaraya gelen Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) petrol bakanlarının resmi üretim kotasını 500 bin varil artırarak 28 milyon varile çıkartma kararı almaları, uluslararası borsalarda petrol fiyatlarının yükselişini engelleyemedi. Güçlü talep karşısında OPEC`in kullanmadığı üretim kapasitesinin yetersiz bulunması ve ABD`de ticari petrol stoklarının gerilemesi, fiyatların 55 dolar seviyesinin de üzerine çıkmasını sağladı. Bir yıl öncesinin yüzde 50 üzerinde bulunan fiyatlar, son 4 haftada da yaklaşık 9 dolar yükseliş kaydetti. Güçlü talep karşısında, rafinerilerin üretiminin yetersiz kaldığı belirtilirken, varil başına fiyatların 60 dolar seviyelerine gelmesinden endişe ediliyor.
New York Borsası`nda dünkü işlemlerde ABD Hafif petrolü 20 sent yükselişle, 55.77 dolara çıkarken, Londra Borsası`nda işlem gören Brent ise 18 sent yükselerek 55.42 dolar oldu. Üye ülke petrollerinin fiyat ortalaması baz alınarak hesaplanan OPEC sepet fiyatı ise 21 sent artışla 52.26 dolar olarak açıklandı. OPEC zirvesinden tatmin olmayan piyasalarda olumsuz algılanan bu veriler, fiyatların 55 doların üzerine çıkmasına yol açtı.
Kapasite yetmez endişesi
Analistlere göre günlük 84 milyon varilin üzerinde seyreden dünya petrol talebinin karşılanması için 1.5 milyon varil olan kullanılmayan kapasite yetersiz kalıyor. OPEC is e, günlük 27.5 milyon varillik resmi üretim kotasının 1 Temmuz`dan itibaren 28 milyon varile çıkartılacağını, yılın kalan süresinde de fiyatlara bağlı olarak gerekirse ek 500 bin varillik yeni bir artırıma gidilebileceğini duyurmuştu.
OPEC`in üretim kapasitesini artırmasını `sembolik bir jest` olarak yorumlayan analistler, üye ülkelerin talebe yatişmek için zaten bu seviyede üretim yaptığına dikkat çekiyor. Yüksek fiyatların bir süre sonra ekonomik durgunluğa yol açmasından korkan OPEC üyeleri bu nedenle optimum fiyatı yakalamak için çaba sarf ediyor. Zirvenin ardından petrol fiyatlarına yönelik rapor yayınlayan Barclays Capital da, talep kısıtlayıcı fiyata henüz erişilemediğini belirterek, petrolde 50 doların optimum fiyat olmadığını ve artışın devam edeceğini açıkladı. Birçok uzman da OPEC`in kararını `Zaten böyle bir sonuç bekleniyordu` diye yorumladı.
Dünyada tüketim yüzde 3,4 arttı
British Petroleum`un (BP) `Güncelleştirilmiş 2005 Enerji Yıllığı`na göre, küresel düzeyde petrol tüketimi geçen yıl, önceki yıla göre yüzde 3.4 büyürken, en fazla artış oranı yüzde 22.8 ile Belarus`ta yaşandı. Petrol tüketimi geçen yıl, hızlı ekonomik büyüme içinde olan Hong Kong`ta yüzde 17.9, Çin`de ise 15.8 oranında arttı. 2003 yılında 266.4 milyon ton olan Çin`in petrol tüketimi, geçen yıl 308.6 milyon tona çıkarken, dünya petrol tüketimi içindeki payı yüzde 8.2 olarak belirlendi. Dünya petrol tüketimi içindeki en büyük pay yüzde 24.9 ile ABD`nin olurken, bunu yüzde 8.2 ile Çin, yüzde ile 6.4 Japonya izledi. Türkiye`nin dünya petrol tüketimindeki payı ise 0.8 olarak saptandı. Yine aynı rapora göre, Türkiye`nin petrol tüketimi geçen yıl, önceki yıla kıyasla yüzde 2.4 artarak 31.2 milyon tondan 32 milyon tona yükseldi. Türkiye geçen yıl ayrıca, 14.35 milyar metreküpü Rusya, 3.56 milyar metreküpü İran`dan olmak üzere, toplam 17.91 milyar metreküp doğalgaz ithal etti. Buna ilave, sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ithalatı ise 4.27 milyar metreküpü buldu. Bu arada Türkiye`nin son 10 yılda petrol tüketimi yüzde 24 yükseliş kaydetti. Türkiye`nin 1984 yılındaki petrol tüketimi 25.8 milyon ton olarak gerçekleşmişti. Dünya`da petrol tüketimi en yoğun şekilde ABD, Kanada ve Meksika`dan oluşan Kuzey Amerika kıtasında yapıldı. Petrol tüketiminin en fazla yapıldığı bölgeler sıralamasında, yüzde 29.8 ile Kuzey Amerika kıtası ilk sırada yer alırken, bunu yüzde 28.9 ile Asya Pasifik, yüzde 25.4 ile Avrupa ve Avrasya, yüzde 6.7 ile Ortadoğu, yüzde 5.9 ile Güney ve Orta Amerika izledi. Afrika kıtası ise yüzde 3.3 ile petrol tüketimi sıralamasında en sonda yer aldı. Cezayir, Mısır ve Güney Afrika Cumhuriyeti çıkarıldığında ise bu kıtada petrol tüketimi dünya petrol tükemi içindeki yeri yüzde 1.6`ya indi.
Üretim müşteriye bağlı
Öte yandan Suudi Arabistan Petrol Bakanı Ali el-Naimi, müşteri çıkması halinde üretimi daha da artıracaklarını söyledi. `Bize müşteri bulun daha fazla sevkıyat yapalım` diyen el-Naimi, uluslararası borsalarda fiyatların yükselmesinde arz sıkıntısının değil, rafineri sıkıntısının etkili olduğunu ifade etti.
Bu haberi okuyanlar bunları da okudu
