Türk müteahhitlerin Irak başarısı

Türk müteahhitleri Irak`ta 2005 yılında 109 proje ile 1.5 milyar dolarlık iş üstlendi. Türk firmalarının savaş sonrasında üstlendikleri en önemli projeler arasında 350 milyon dolar değerinde ABD Büyükelçiliği inşaatı da bulunuyor. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) tarafından hazırlanan ”Irak`ın yeniden yapılanması çerçevesinde altyapının durumu ve beklentiler” raporunda, Irak ulusal bütçesinin 2005-2007 döneminde altyapı yatırımlarına 31 milyar dolar ayırdığı belirtildi. Söz konusu tutarın yüzde 55.3`ünün yerel kaynaklardan, yüzde 44.7`sinin donör ülkelerin Irak için tahsis ettiği hibe ve uzun vadeli kredilerden karşılanmasının öngörüldüğü kaydedilen raporda, tahminlere göre uzun vadede altyapı yatırımlarına 100 milyar dolarlık bir yatırım gerektiği bildirildi. Raporda, Haziran 2003-2004 döneminde Irak`ın yeniden inşasında 200 projeye başlandığı, 2005 yılında 5.7 milyar dolar değerinde 2 bin 500 adet projenin yürütülmesine devam edildiği ve yarıdan fazlası tamamlanmış olan söz konusu projelerin değerinin 1.3 milyar dolara ulaştığı belirtildi. Türk firmaları, Dünya Bankası ve BM yönetimindeki Irak için Uluslararası Yeniden İnşa Fonu`nun açtığı ihaleler veya ana müteahhitlik işlerini yürüten ABD`li ve Japon firmaların alt yüklenicileri olarak iş yapabiliyorlar. SINIR TİCARETİ 3-5 MİLYAR DOLARA ULAŞTI DEİK raporunda, Türkiye-Irak ikili ticari ve ekonomik ilişkilere de yer verildi. Rapora göre, Türkiye`nin 2004 yılında Irak`a ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 120 artarak 829 milyon dolardan 1.8 milyar dolara yükselirken, ithalat yüzde 315 oranında artışla 467.5 milyon dolar oldu. 2005 yılında ihracat yüzde 48 artışla 2.7 milyar dolara yükseldi, ithalat ise yüzde 2 azalarak 458.7 milyon dolar oldu. Tahminlere göre Irak ile 2005 yılında sınır ticareti 3-5 milyar dolara ulaşırken, navlun geliri de 1.2 milyar doları buldu. 2005 yılında Türkiye üzerinden Irak`a 1.8 milyar dolar değerinde 2.220 bin ton akaryakıt ve 426 milyon dolar değerinde 735.5 bin ton LPG transit olarak ihraç edildi. Irak`a ihracatımızda mineral yakıtlar, elektrikli makinalar, değirmen ürünleri, tuz, kükürt, çimento, demir-çelik, otomotiv ve yan sanayi, plastikler ilk sırada yer aldı. ABD BÜYÜKELÇİLİĞİ İNŞAATINI TÜRKLER ÜSTLENDİ İnşaat ve altyapı alanlarında savaş sonrası dönemde resmi verilere göre, 2003 yılında 23 Türk firması 240 milyon dolar değerinde iş üstlenirken, 2004 yılında 71 Türk firması 93 proje ile 543 milyon dolar, 2005 yılında 86 firma 109 proje ile yaklaşık 1.5 milyar dolarlık iş üstlendi. DEİK raporunda, resmi verilere göre savaş sonrası dönemde Türk firmalarının Irak`ta 2.3 milyar dolarlık iş üstlendikleri belirtilse de, kayıt yaptırmayan firmaların üstlendikleri işler de dikkate alındığında bu rakamın 3.5 milyar dolar civarında olduğu tahmin edildiği belirtildi. Türk firmalarının savaş sonrasında üstlendikleri en önemli projeler, 350 milyon dolar değerinde ABD Büyükelçiliği inşaatı, 259 milyon dolar değerinde Süleymaniye Üniversitesi inşaatı, 161 milyon dolarlık Diwaniya- Nasiriya-Samawa-Irak ekspres yolu, 160 milyon dolar değerinde Erbil Uluslararası Havaalanı inşaatı, 75 milyon dolar değerinde US Army Corps North Sector Askeri Kamp inşaatı, 57.7 miyon dolar değerinde 560 haneli konut inşaatı, 52 milyon dolar değerinde Erbil 1-60 mt cadde bölümü rehabilitasyonu, 50 milyon dolar değerinde Erbil belediyesine bağlı 42 köy su şebekesi inşaatı, 45 milyon dolar değerinde konut inşaatı, 42 milyon dolar değerinde 1008 haneli toplu konut inşatı olarak sıralanıyor. Diğer yandan köprü, hastane, arıtma tesisi, 5 yıldızlı otel, spor salonu, enerji iletim hatları, kanalizasyon, akaryakıt dolum ve boşaltım merkezi gibi birçok inşaat projesi Türk firmaları tarafından yürütülüyor. “TÜRKLER DAHA FAZLA PROJE ÜSTLENEBİLİR” Türk-Irak İş Konseyi Başkan Yardımcısı Mehmet Habbab, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bu ülkeye yapılan ihracatın yetersiz olduğuna, büyük bölümünü de akaryakıtın oluşturduğuna dikkat çekti. Irak`a akaryakıt ihrac eden Türk firmalarının alacağının 1 milyar dolara ulaştığını hatırlatan Habbab, şunları söyledi: “Esas problemimiz ödeme. Ödemeler zamanında yapılırsa daha çok gönderebiliriz. Gelecek 5 yılda Irak`ın, minimum bizden alacağı yılda 3 milyar dolarlık akaryakıt ihtiyacı var. Diğer ihracat kalemlerini de eklediğimizde rahatlıkla yılda 6 milyar dolarlık ihracata ulaşabiliriz. Buna müteahhitlik işleri de girerse, 9-10 milyar dolarlık bir pazar. Bizim için çok önemli, kaybetmemiz gereken bir pazar.” Irak`ın ham petrolden yılda 25 milyar dolarlık geliri olduğunu kaydeden Habbab, ABD yardımı kesildiği için bütün fonlamayı kendisi yapan Irak`ın, petrol geliriyle günlük ihtiyacını karşıladığı için yatırıma fazla para ayıramadığını ifade etti. Habbab, şunları kaydetti: “Türkler, çok daha fazla proje üstlenebilir. En güçlü olduğumuz sektörlerden birisi müteahhitlik. Müteahhitlik işlerinde rahatlıkla yılda 4-5 milyar dolar alabiliriz. Irak gelecek 10 yıl içinde, senede en az 10-15 milyar dolarlık yeni müteahhitlik ve bayındırlık projelerine girecek. Bunun minimum yüzde 40-50`sini biz almalıyız.”