İran ile yeni sayfa

Cem`in Tahran ziyareti, iki ülke arasında ekonomi ve siyaset alanında yeni fırsatların açılmasına yol açacak. Tahran`a giden işadamları da umutlu.


İran`a 2 günlük resmi ziyaretini dün tamamlayan Dışişleri Bakanı İsmail Cem, Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi öncülüğünde son zamanlarda İran`daki yenilenme çalışmasıyla Türkiye`deki teknolojik alandaki gelişimin, iki ülke için yeni imkanlar yarattığını bildirdi. Cem, Tahran`daki temasları çerçevesinde, İran Ticaret Odası tarafından düzenlenen seminere katılarak iki ülke işadamlarına hitaben bir konuşma yaptı. Konuşmasında dış politika ve ekonominin genellikle içiçe geçtiğini söyleyerek, Dışişleri Bakanlığı`nın bir işlevi de ekonomik ilişkilerin gelişeceği siyaset zeminini oluşturmaktır diye konuştu. Cem, Türkiye - İran ilişkilerinin önüne ekonomi ve siyaset bağlamında yeni imkanlar açıldığını belirterek, ekonomik ilişkilerin gelişmesine paralel olarak siyasi ilişkilerin de geliştiğini kaydetti. Bugün ekonomi ve siyasette çok şeyler yapmanın eşiğindeyiz diyen Cem, bu çerçevede ilk ihtiyacın gelişmiş bir organizasyon olduğunu ve bunun için de birlikte çalışmak gerektiğini belirtti.


Ortak iş konseyi:

Cem, ekonomik işbirliğinin gelişmesinde Karma Ekonomik Komisyonu ve Ortak İş Konseyi gibi oluşumların önemini vurgulayarak, İş Konseyi`nin Türk tarafında kuruluş çalışmalerının tamamlanmak üzere olduğunu, aynı çalışmaların İran tarafında da tamamlanmasını beklediklerini kaydetti. Ortak İş Konseyi`nin kurulmasıyla belirleyici bir merkeze sahip olunacağını kaydeden Cem, ilişkilerin gelişmesiyle iki ülke işbirliğinde yeni imkanların yanı sıra yeni sorunların da ortaya çıktığını söyledi. İran tarafının ticari alandaki şikayetlerine değinen Cem, ilişkilerin geliştiği bir sırada gümrüklerde mal bekletmenin bir anlamı olmadığını ifade ederek, İran`ın bu konudaki hassasiyetini ilgili Türk makamlarına ileteceğini bildirdi. İsmail Cem, Türk taşımacılarının da İran`da bazı sorunlarla karşılaştıklarını söyleyerek, bu konuya İran makamlarının önem vermesigerektiğini kaydetti.


Ticaret hacmi artacak:

Cem, iki ülke arasında yaklaşık 800 milyon dolarlık bir ticaret hacmi olduğunu hatırlatarak, İran`dan doğalgaz alımının başlamasıyla bu hacmin 1 milyar 800 milyona ulaşacağını kaydeti. Cem ayrıca, 350 bin İranlının da Türkiye`ye gelerek yılda 200 milyon dolarlık bir kaynak bıraktığını bildirdi. İsmail Cem, tüm bu imkanların iyi bir şekilde kullanılması gerektiğini söyleyerek, ulaştırma, transit ticaret ve ortak yatırım konularında birçok fırsatın olduğunu belirtti. Türkiye`nin İran`la ticaretinde bugün 400 milyon dolarlık açık olduğuna ve doğalgaz alımından sonra da bu rakamın 1 milyar 400 milyon dolara çıkacağına işaret eden Cem, İran tarafının Türkiye`nin petrol yan ürünlerine daha olumlu yaklaşabileceğini ve böylelikle bu açığın azaltılabileceğini bildirdi.

Dışişleri Bakanı Cem, iki ülke için tekstilin tek başına öncü alan değil, öncülerden biri oldğunu söyleyerek, olası öncülerden bir diğerinin de elektronik ve iletişim alanları olduğunu bildirdi. Cem, elektronik, inşaat ve beyaz eşya üretimi gibi çeşitli alanlarda iki ülke arasında işbirliği imkanlarının çok büyük olduğunu söyleyerek, şöyle devam etti:


Bu ortam iki ülkenin ekonomik partner olmasını da önümüze getirdi. Şimdi iktisatçılar, işletmeciler, yöneticiler, ekonomi sorumluları olarak iki halk adına bundan faydalanmalıyız. Bunu beraber yaptığımız ölçüde iki ülkenin ekonomisine katkı getirebiliriz. Bu işbirliği, bölgedeki halk için de istikrar ve barış getirecektir.
Öte yandan İran Dışişleri Bakanı Kemal Harrazi`nin Ekonomiden Sorumlu Yardımcısı Muhammed Hüseyin Adeli de bir konuşma yaparak, Cem`in ziyaretinin iki ülke ilişkilerinde yeni bir sayfa açtığına işaret ederek, iki dost ve komşu ülke ilişkilerinin her zaman iyi olduğunu ve iyi olmaya devam edeceğini bildirdi. İki ülke arasında yeni bir işbirliği sürecinin başlamasından sonra kendilerinin üzerine düşeni yapacaklarını belirten Adeli, Türkiye`nin de aynı şekilde davranmasını beklediklerini kaydetti.


İşadamları umutlu:

Dışişleri Bakanı İsmail Cem`le birlikte Tahran`a gelen Türk işadamları ve özel sektör örgütleri temsilcileri, İran`dan ekonomik alanda büyük beklentileri olduğunu belirttiler. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkan Yardımcısı Ali Osman Ulusoy, dünkü görüşmelerden sonra yaptığı açıklamada, Türkiye - İran ekonomik ilişkilerinde büyük bir zaman kaybedildiğine dikkat çekerek, Gelecek dönemde iki ülke ekonomik ilişkilerinde çok iyi bir işbirliği olacağına inanıyorum dedi. Ulusoy, Türkiye - İran Ortak İş Konseyi`nin kuruluş çalışmalarının tamamlanma aşamasına geldiğini söyleyerek, İran Ticaret Odası`nın Mayıs ayında 100 kişilik bir heyetle Türkiye`ye geleceğini kaydetti. Ulusoy, Bu ziyareti ilişkilerin gelişmesinde umut verici bir gelişme olarak görüyorum dedi.


Türk tarafının İran`la orak şirketler kurulmasına ve ortak yatırımlar yapılmasına açık olduğunu belirten Ulusoy, Trabzon limanı ve serbest bölgesi de dahil olmak üzere Türk limanları ve serbest bölgelerinin geçmişte olduğu gibi gelecekte de İranlı işadamlarına her türlü kolaylığı sağlamaya hazır olduğunu bildirdi. Konya Ticaret Odası Başkanı Hüseyin Üzülmez de İran`ın ticari bakımdan vazgeçilmeyecek ölçüde büyük bir ülke olduğuna dikkat çekerek, Bu nedenle İran`dan ekonomik alanda büyük beklentilerimiz var diye konuştu. Türk işadamlarının Tahran`daki görüşmelerinde kendilerine gösterilen ilginin çok büyük olduğunu kaydeden Üzülmez, Örneğin bugünkü ortak toplantıya katılan İranlı işadamı sayısı daha önce Tahran`daki benzer toplantılara katılımdan daha fazla dedi. Üzülmez, eskiden çok yüksek olan iki ülke ticaret hacminin son yıllarda çok düştüğünü ve Türkiye aleyhine geçen yıl yaklaşık 400 milyon dolarlık bir açık olduğunu vurgulayarak, bu açığın Temmuz`da İran doğalgazının Türkiye`ye ihracının başlamasıyla daha da artacağına işaret etti. Heyetteki diğer işadamları da İran`la nakliye, turizm, makine yedek parçası, mamul deri ve özelikle de beyaz eşya alanlarında ilişkilerin artmasını beklediklerini bildirdiler.