2001 ihracatçıların yılı olacak

Ekonomik program ve kasım ayında patlak veren likidite krizi tüketim talebini neredeyse durma noktasına getirdi. Telapteki azalma, doğal olarak reel sektöre de yansıdı ve şirketler küçülme yoluna gittiler. Talepteki daralmanın yılın geri kalan dönemlerinde de sürmesi bekleniyor... İç piyasada yaşanan sıkıntıyı aşmasının tek yolu ise ihracat... Bu nedenle şirketler ihracata büyük bir ağırlık veriyorlar. Açıklanan ocak ayı ihracat rakamları da ihracata verilen önemi destekler nitelikte. Kur baskısı ile iç ve dış piyasalardaki olumsuz konjonktür nedeniyle 2000 yılında duraklayan ihracat, ocak ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 21.8 oranında artış gösterdi. Ocak ayında kayda alınan ihracat 2 milyar 353 milyon dolar olarak gerçekleşti. Yılın geri kalan dönemlerinde de aynı artışın sürmesi bekleniyor...

Peki Türkiye’nin başlıca ihracatçı sektörleri hangileri? 2001 yılından neler bekliyorlar? Gerçekten de ihracat için onlar için büyük bir avantaj mı? İhracatçı firmaların 2001 yılı stratejileri neler? İhracatçı firmaların yetkilileri ve borsa uzmanlarının bu konudaki görüşleri neler?

İhracatçı firmalar avantajlı
Türkiye’de uygulanan ekonomik programın en hassas bölümü, cari açığın kontrol altına alınması. Bu amaçla alınan tedbirler üretici kesimde büyük sıkıntı yarattı. Özellikle tüketimin daraltılması yönünde alınan tedbirler ve IMF’nin isteği doğrultusunda kamu harcamalarının askıya alınması, tüketime darbe vuran son gelişme oldu... Bu nedenle bu yıl sadece üreten değil, ürettiğini satabilen şirketlerin öne çıkması bekleniyor. Şirketlerin birçoğunun ürettiğini iç pazarda satması şimdilik mümkün görünmüyor. Borsa uzmanları yatırımcıların ihracat yaparak çarkını döndürmeyi başaran şirketleri yakın takibe almasını öneriyorlar.

Euro ile satanlara dikkat
2001 yılında ihracat yapabilen şirketler sıkıntılarını bir miktar bertaraf edebilecekler. Ancak burada öne çıkan bir konu daha var. O da ihracat yapılan pazarlar... Bilindiği gibi geçen yıl euro’nun aşırı değer kaybetmesi Avrupa’ya ihracat yapan şirketleri olumsuz etkilemişti. Bu nedenle dolar üzerinden satış yapan şirketler daha öne çıkıştı. Ancak bu yıl durum tam tersine döndü. Yani parite mark lehine gelişiyor. Bu durum Avrupa’ya ihracat yapan firmaları öne çıkarıyor. Geçen yıl Avrupa ülkelerine ihracat yaptıkları için büyük sıkıntıya düşen ihracatçılar, bu yıl daha rahatlar. Her iki döviz cinsiyle yapılan ihracatın da çok önemli olduğunu söyleyen uzmanlar, “Euro’nun dolar karşısında değerlenmesi şirketlere geçen yıl yaşadıkları kayıpları telafi etme imkanı verecek” diyorlar.

AKIN TEKSTİL: 125 milyon dolar hedefliyor
Türkiye’de ihracat denince ilk akla gelen sektör hep tekstil oluyor. Türk ekonomisinin amiral gemisi konumunda olan tekstil, ihracatta da önemli bir yere sahip. Başta Avrupa olmak üzere dünyanın pek çok ülkesinde Türk tekstil ürünlerine rastlamak mümkün. Geçen yıl Avrupa ülkelerine yaptığı ihracatta euro’nun aşırı değer kaybetmesi nedeniyle büyük sıkıntı yaşayan sektör, paritedeki değişiklik nedeniyle 2001 yılından umutlu...

Akın Tekstil Mali İşlerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ali Yılmaz da bu yıl Avrupa’ya ihracat yapan şirketlerin daha avantajlı olacağını söylüyor. Bu yıl euro’dan beklenen yükselmeyle 2000 yılında yaşadıkları büyük kayıpları sübvanse edebileceklerini iddia eden Yılmaz, euro’nun değer kazanmasının kendilerini muutlandırdığını söylüyor. 1999 yılında üretiminin yüzde 80’ini ihracat yoluyla satan şirketin, geçen yıl ihracatı yüzde 73’lere kadar düşmüştü. Yılmaz, amaçlarının ihracatı tekrar aynı oranlara çıkarmak olduğunu söylüyor.

Geçen yıl 100 milyon marklık ihracat yapan şirket, bu yıl olumlu beklentilerle bu rakamı 125 milyon marka çıkarmayı hedefliyor.

Hükümetten ihracat konusunda destek almadıklarını söyleyen Yılmaz, “biz yılda 100 milyon marklık ihracat yaptığımız halde destek alamıyoruz” diyor.

EGS DIŞ TİCARET
Ocakta atak yaptı

Türkiye’nin toplam hazır giyim ve konfeksiyon ihracatının yaklaşık yüzde 10’unu gerçekleştiren EGS Dış Ticaret de ihracata hızlı başladı. Şirketin ocak ayı ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 25.6 oranında artarak, 65.2 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. EGS Dış Ticaret Genel Müdürü Sebahattin Gazanfer, yaşanan bu artışta 2001 yılında yeni firmaların EGS Dış ticaret’le çalışmaya başlamasının etkili olduğunu söylüyor.

DÖKTAŞ
Euro’ya güveniyor

Üretiminin yüzde 65’ini ihracat yoluyla satan Döktaş, geçen yıl bu nedenle büyük sıkıntılar yaşadı. Euro’nun değer kaybetmesinden olumsuz etkilendiklerini vurgulayan Döktaş Mali İşlerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Atilla Uçar, bunun iracat cirosunu olumsuz etkilediğini söylüyor. Bu yıl iç pazarın önemli ölçüde daralmasını beklediklerini söyleyen Uçar, “Özellikle ilk 45-5 ay çok zorlu geçecek. Bu nedenle biz iç pazardaki kaybımızı ihracatla telafi etmeyi planlıyoruz” diyor.

Döktaş, 2001’de de geçen yıl olduğu gibi 70 trilyon civarında ciro elde etmeyi hedefliyor. Uçar, hedeflerinin gerçekleşmesinin tamamen kurlara bağlı olduğunu vurguluyor.

HAZNEDAR ATEŞTUĞLA
Yeni pazarlar arıyor

2000’de yaklaşık 10.5 trilyon lira ciro gerçekleştiren Haznedar Ateş Tuğla, 2001’de iç pazardaki belirsizliği ihracatla telafi etmeyi planlıyor.

Geçen yıl üretiminin yüzde 29’unu ihraç eden Haznedar Ateş Tuğla, 2001’de bu rakamı yüzde 40’lara çıkarmayı hedefliyor. Yeni pazarlara da açılmayı planladıklarına dikkat çeken Haznedar Ateştuğla yönetim Kurulu başkanı Zekai Erez, bu pazarlar arasında Almanya ile Cezayir ve Mısır başta olmak üzere Arap ülkelerinin başı çekeceğini söylüyor.

BEKO ELEKTRONİK
Rota ABD ve Güney Afrika

Türkiye’nin diğer bir önemli ihracat sektörü ise beyaz eşya. Beyaz eşya geçen yıl iç pazarda faizlerin düşmesi nedeniyle ciddi bir satış patlaması yasamıştı. Ancak sektörün bu yıl aynı performansı göstermesi beklenmiyor. Ayrıca iç piyasada sahiplik oranlarının yüksek seviyelerde olması, beyaz eşya üreticilerini ihracata teşvik ediyor. Aralarında Arçelik, beko, Vestel ve BSH Profilo gibi halka açık firmaların da bulunduğu beyaz eşya üreticileri bu yıl çareyi ihracatta arıyorlar. Sektörün önemli ihracatçı firmalarından olan Beko, 2000’de 51 ülkeye 1 milyon 392 bin adet televizyon ihraç etti. Geçen yıl 158 milyon dolar ihracat cirosu gerçekleştiren şirket, ihracatının yüzde 85’ini Avrupa Birliği’ne üye ülkelere yapıyor. Şirketin ihracat yaptığı başlıca ülkeler ise Almanya, İngiltere, Fransa ve İspanya. Beko Elektronik Genel Müdürü Aydın Çubukcu, beko’nun kendi markasıyla ihracat yapan ve yurdışında bu markayla Pazar payına sahip tek şirket olduğunu söylüyor.

Çubukcu, 2001 ihracat hedeflerini ise şöyle özetliyor: “Yeni pazarlar yaartmak, dış pazarlarda kalıcı olmak için markamızla elde ettiğimiz Pazar payını artırmak ve tüm ülkelere satışlarımızı bu yönde geliştirmek.” Beko’nun hedef pazarları arasında ABD ve Güney Afrika bulunuyor.

BURÇELİK
İhracat oranı yüzde 60’a doğru

Türkiye’nin ihraç kalemlerinden en önemlilerinden biri de demir-çelik. Sektör yurtdışında geniş bir pazara sahip. Son iki yıldır inşaat sektöründe yaşanan ciddi daralma, demir çelik sektörünün ihracata daha büyük ağırlık vermesini sağladı.

Burçelik Yönetim Kurulu Başkanı Ragıp Serdaroğlu, bu yıl ree sektörde yaşanan daralma nedeniyle demir-çelik üreticilerinin ihracata ağırlık vermelerinin zorunlu olduğunu söylüyor. Bu yıla kadar üretiminin yüzde 40-45’ini ihracat yoluyla satan şirket, bu yıl ihracatını yüzde 60’lara kadar çıkarmayı amaçlıyor. Geçen yıl 10 milyon dolar için elde eden şirket, bu yıl 12.5 milyon dolar ciro hedefliyor.

İZMİR DEMİR ÇELİK
Yüzde 5 reel büyüyecek

İzmir Demir Çelik Genel Müdür Yardımcısı Servet Eröcal, iç piyasada demir-çelikte arz fazlası olduğunu söylüyor. Bu nedenle sektörün ihracat yapmaya zorunlu olduğunu vurgulayan Eröcal, kendi için de ihracatın çok önemli olduğunu söylüyor.

Geçen yıl ihracattaki sıkıntılar nedeniyle ihracatı yüzde 65’lere kadar gerileyen İzmir Demir Çelik, bu yıl ihracatını yüzde 65-80 bandında tutmayı hedefliyor. İsdemir’in Erdemir’e verilmesinin sektörü rahatlatacağını söyleyen Eröcal, buna rağmen bu yıl iç piyasa beklentilerinin olumlu olmadığını vurguluyor. 2000’de hedeflerine ulaştıklarını söyleyen Eröcal, bu yıl da reel olarak 2000’in yüzde 5 üzerine çıkacaklarını söylüyor.

ÇEMTAŞ
İhracat atağı sürecek

Çemtaş Genel Müdürü Nuri Özdemirel, geçen yıl ihracatlarının 1999’a oranla yüzde 85 artış gösterdiğine dikkat çekiyor. Üretiminin yüzde 30’unu ihraç eden şirketin, oldukça geniş bir pazarı bulunuyor. Toplam 13-14 ülkeye ihracat yapan Çemtaş’ın en önemli pazarı ise Almanya.

UŞAK SERAMİK
Kaybı ihracatla telafi edecek

İnşaat sektöründe son iki yıldır yaşanan daralma seramik sektörünü olumsuz etkiliyor. Bu yıl da inşaat sektörünün durgun seyretmesi seramik üreticilerinin ihracat çalışmalarını hızlandırdı. İç pazardaki kaybı ihracatla telafi eden Uşak Seramik, geçen yıl ihracatını yüzde 27 artırarak, üretiminin yüzde 30-35’ini ihracat yoluyla sattı.

Şirketin hedefi, 5 yılda bu rakamı yüzde 50-60’lara çıkarmak. İhracatın kendileri için çok önemli olduğunu söyleyen Uşak Seramik Genel Müdürü Çetin, “20’ye yakın ülkeye ihracat yapıyoruz. Biz bu pazarları çok zor kazandık. Yani ihracat bizim için çok önemli. Türkiye’de ihracat yapmak mecburi” diyor.

EGE SERAMİK
Dengeli artış hedefliyor

Sektörün en büyük ihracatçısı konumunda olan Ege Seramik de bu yıl yaşamını ihracatla idame ettirmeyi planlıyor. Kendileri için ihracatın çok önemli olduğunu söyleyen Ege Seramik Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Polat, “iç pazarın çok iyi olduğu dönemlerde bile, ihracat pazarlarına ağırlık verdik. Üretimimizin yüzde 45’ini ihracat yoluyla satıyoruz. Bu yıl iç pazarın durumuna göre ihracatta yüzde 10’luk bir artış olabilir. Ancak biz iç pazardaki Pazar payımızı da düşürmek istemiyoruz” diyor.

ÜNAL TARIM
Dolar yükselirse...

Tarım ürünleri de Türkiye’nin önemli ihracat kalemleri arasında yer alıyor. Ancak bu sektörde faaliyet gösteren firmalar Türkiye’nin ihracat politikasından büyük rahatsızlık duyuyorlar.

Ünal Tarım Yönetim Kurulu Başkanı Latif Ünal, kurların aşırı bastı altında tutulmasının ihracatçılarda büyük sıkıntı yarattığını söylüyor. Ünal Tarım, bu yıl paritenin mark lehine gelişmesinden rahatsız. Çünkü şirket satışlarının yüzde 80-85’ini dolar bazında yapıyor. Geçen yıl markla satış yapanların büyük sıkıntalır yaşadığını hatırlatan Latif Ünal, “bu yıl da aynı sıkıntılar bizim gibi dolarla satış yapanlar için geçerli” diyor.

ERSU GIDA
Üretimini yurtdışına kaydırıyor

Ersu Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Ali Akman da hükümetin kendilerini desteksiz bırakmasından şikayetçi.

Hammadde ve işçilik maliyetlerinin dünya fiyatlarının çok üstünde olduğunu vurgulayan Akman, bu nedenle strateji değiştirerek yurtdışında üretime başladıklarını söylüyor. Çin ve İran’da üretime başlayan şirket, Kazakistan’da da üretim yapmak için gün sayıyor. Akman, bu durumun ülke adına üzücü olduğunu ama başka çarelerinin kalmadığını söylüyor.

Geçen yıl üretiminin yüzde 80’ini ihracat yoluyla satan Ersu Gıda, buy ıl yaşanan sorunlar nedeniyle bu oranı yüzde 50’lere çekmeyi planlıyor.