24 santralı işletene ihalesiz devir geliyor

Elektrik Piyasası Kanun Tasarısı’na son dakika eklenen bir madde ile hükümet 24 Yap-İşlet-Devret (YİD) santralını, işletenlere ihalesiz devretme yetkisi alıyor. Tasarı yasalaşırsa, YİD santrallarının bulunduğu Hazine arazileri ihalesiz olarak işletenlere satılabilecek ve işleticiler de ’serbest üretici’ olacak.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Elektrik Piyasası Kanun Tasarı’na son dakikada eklenen bir madde, devletin 2005 yılı rakamlarıyla yaklaşık 5 milyar dolarlık alacağından vazgeçmesi sonucunu doğurabilecek. Hükümet, 24 yap-işlet-devret santralının işletenlere ihalesiz olarak devrine ilişkin önergeyi itirazlara rağmen tasarıya monte etti.

GİZLİ AF: TBMM’de vekillerine de bilgi notu hazırlayan uzmanlar, bu düzenlemenin ’gizli af’ olduğunu ifade ettiler. Bu konuda DDK, Sayıştay ve Hazine’nin raporlarının dikkate alınmadığı belirtildi. İtirazlar devirden çok, devletin alacaklarının hesaplanmasına yönelik ’formül’e oldu. Devletin, alacaklarından vazgeçtiği, işlemin sadece ’basit bir arsa satışı’ olarak gösterildiği iddia edildi. Bu şirketlerin yüksek maliyet göstererek, yüksek bedelle elektrik satmalarından kaynaklanan devlet zararlarının ortada kaldığı iddia edildi. Uzman denetçilerin hesaplamasına göre, sayıları 24 olan yap-işlet-devret modeli santrallardan tam ucuz elektrik alma dönemine girilirken, devlet bu hakkından da vazgeçiyor.

YAP-İŞLETE GEÇİŞ: Aralarında doğalgaz çevrim santralları ile hidroelektrik santrallarının bulunduğu 24 yap-işlet-devret işletmesinin yap-işlet modeline dönüştürülmesi, tasarının TBMM’ye geldiği günden beri tartışma konusu oldu. Tasarının 7 Şubat 2006’da yapılan Plan ve Bütçe Komisyonu görüşmelerinde, iktidar milletvekillerinin verdiği bir önerge ile bu kuruluşların ’serbest üretici’ olmalarına imkan sağlandı. Önergeyle, bu kuruluşların bulunduğu Hazine arazilerinin bu kuruluşlara ’ihalesiz’ satışına da imkan sağlandı. DPT uzmanları bu düzenlemeye karşı çıkarken, Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, Hükümeti ben temsil ediyorum diyerek tepki gösterdi.

İTİRAZLAR: Uzmanların hazırladığı ancak iktidar tarafından dikkate alınmayan bilgi notunda bu kararın sakıncaları şöyle dile getirildi: DDK, Sayıştay ve Enerji Bakanlığı’nın bizzat kendi bünyesi içinde oluşturduğu komisyon tarafından bu santraller yüzünden kamunun büyük oranda zarara uğradığının tespit edildiği raporlar mevcuttur. Birbirinden çok farklı kurumlar tarafından hazırlanana bu raporlarda, işletmede olan 24 adet santraldan dolayı kamunun büyük oranda zarara uğradığı belirtiliyor. Bunlar yok sayılarak, yeniden kamu aleyhine ve fakat şirketler lehine bir düzenleme daha yapılmaya çalışılmaktadır.

Gül: Nükleer santral  uçaktan bile güvenli

DIŞİŞLERİ Bakanı Abdullah Gül, Türkiye’nin enerji açığını kapatması için en az beş nükleer üniteye ihtiyaç duyduğunu söyledi. Gül, günümüzde nükleer santralların uçaktan bile güvenli olduğunu savunarak, Başka şansımız yok dedi. Dışişleri Bakanlığı’nın önceki akşam Devlet Konukevi’ndeki kokteylde gazetecilerle sohbet eden Gül, Türkiye’nin nükleer enerjide geç kaldığını savundu. Gül, şu değerlendirmeleri yaptı: Nükleer enerjiyle ilgili programımızı bir iki ay içinde açıklayacağız. Bu programla ilgili Viyana’da Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Muhammed el Baraday’la da görüştüm. Kendisi kısa süre içinde Türkiye’ye gelecek. Ancak bu konuda şöyle bir olumsuzluk var: Nükleer ünite işi yapanlar 2015’e kadar dolu. Türkiye gibi doğalgazı, petrolü olmayan bir ülke enerji açığını kapatmak için nükleer enerjiden başka şansı yok. Nükleer santral uçaktan bile güvenli. Nükleer enerjiden vazgeçen ülkeler bile geri dönmeye başladılar.